بررسي رابطه ي بین خودشکوفایی و سلامت روان در بين دانش آموزان

هدف از این پژوهش، بررسي رابطه ي بین خودشکوفایی و  سلامت روان دانش آموزان می باشد

بررسي رابطه ي بین خودشکوفایی و سلامت روان در بين دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه

چکیده:

هدف از این پژوهش، بررسي رابطه ي بین خودشکوفایی و سلامت روان در بين دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه می باشد. جامعه ی آماری کلیه ی دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه شهرستان اردکان می باشد. تعداد 68 نفر، از دانش آموزان دختر متوسطه بانمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان داد که بين سلامت روان و خودشکوفایی دانش آموزان، در سطح معنی داری 05/0 رابطه معنی دار و به صورت منفی وجود دارد و فرض تحقیق تایید می‌شود بين بعد جسمانی و خودشکوفایی دانش آموزان، در سطح معنی داری 05/0 رابطه معنی دار و به صورت منفی وجود دارد بين بعد اضطراب و خودشکوفایی دانش آموزان، در سطح معنی داری 05/0 رابطه معنی دار وجود ندارد بعد افسردگی و خودشکوفایی دانش آموزان، در سطح معنی داری 05/0 رابطه معنی دار و به صورت منفی وجود دارد بين بعد اختلال در عملکرد اجتماعی و خودشکوفایی دانش آموزان، در سطح معنی داری 05/0 رابطه معنی دار وجود ندارد.
کلمات کلیدی : خودشکوفایی، سلامت روان، دانش آموزان

مقدمه

تأمين و حفظ سلامتي يكي از اهداف عالي انسان است كه براي تحقق اين هدف تمام كشورها بخش قابل توجهي از سرمايه هاي مادي و معنوي خود را به اين امر اختصاص مي دهند از آن جا كه كشور ما ايران بر پاية حكومت اسلامي اداره مي شود، علاوه بر قوانين مدون ملّي، در دين مقدس اسلام نيز براي نيل به اين هدف، دستورات صحيحي بيان شده است. مسلماً يكي از ابزارهاي توان ضد كردن شخص، سلامت فكر و جسم است تا بتوانيم خود را از طريق آموزش و تعليم و تربيت به مدارج بالاي انساني ارتفاع بدهيم.
موضوع سلامتي از بدو پيدايش بشر در قرون و اعصار متمادي مطرح بوده است. اما هر گاه از آن سخني به ميان آمده عموماً بُعد جسمي آن مد نظر قرار گرفته و كمتر به ساير ابعاد سلامتي به خصوص بعد رواني آن توجه شده است. سازمان جهاني بهداشت (1990)، ضمن توجه دادن مسئولين كشورها در راستاي تأمين سلامت جسمي، رواني و اجتماعي افراد جامعه همواره بر اين نكته تأكيد دارد كه هيچ يك از اين سه بعد بر ديگري برتري ندارد (شاه محمدي، 1370).
طبق گزارشات اين سازمان، جهان در طول دو دهه آينده شاهد تغييرات عمده اي در زمينة ايپدميولوژي بيماري ها و نيازهاي بهداشتي افراد است، به گونه اي كه بيماريهاي غير واگيردار همچون بيماري هاي رواني بهسرعت جايگزين بيماري هاي عفوني و واگيردار گرديده و در صدر عوامل ايجاد كننده و مرگ هاي زودرس قرار مي گيرند (لوپز ، 1996).

بيان مسئله

خودشکوفایی اصطلاحی در روان‌شناسی انسان‌گرایانه و به معنی محقق ساختن حداکثر توانایی‌های بالقوه فرد توسط خودش است. خودشکوفایی به این پدیده اشاره دارد که انسان‌ها تمایل دارند فراتر از نیازهای اولیه خود یعنی همان نیازهایی که در هرم سلسله مراتب نیازهای مزلو فهرست شده پیشرفت کنند. انسان‌ها می‌کوشند از طریق خودشکوفایی، از امکانات به شیوه‌ای بهینه استفاده کرده و تمامی استعدادهای پنهان خود را شکوفا کنند، حال این استعدادها هر چه می‌خواهد باشد. همان طور که آبراهام مزلو بیان می‌دارد: «آنچه آنسان می‌تواند باشد، باید بشود».(رضایی، 1390).
سلامت عمومي هم چنان كه از نام آن پيداست يك مفهوم كلي است كه جنبه هاي جسماني و رواني را دربر مي گيرد. سلامت عمومي مفهومي است كه دور بودن از بيماري را د ذهن تداعي مي كند و كليه تلاش هاي پزشكان و روان شناسان در جهت حفظ اين سلامتي و جلوگيري از بروز اختلال در جسم و روان بوده است. سلامتي در تحقيق حاضر مؤلفه هاي جسماني، روابط اجتماعي، اضطراب و افسردگي را شامل مي شود. به اين معني كه فرد در اين مؤلفه ها، آيا در حد بهنجار قرار دارد يا اين كه به ناهنجاري متمايل است. به طور كلي اختلالات رفتاري و رواني از جمله مشكلات شايعي است كه در جوامع مختلف انساني كم و بيش به چشم مي خورد. تا كنون تعاريف مختلفي و متنوعي از سلامت رواني ارائه شده است. براي مثال يكي از تعاريف سلامت رواني عبارت است از داشتن سازگاري كافي يا احساس خوب و بد از ديدگاه روان شناختي و خاصه هنگامي كه اين نوع سازگاري يا احساس خوب بودن با معيارهاي قابل قبول روابط انساني و معيارهاي جامعه اي كه فرد در آن زندگي مي كند داشته باشد (افروز، 1378).
…

…
سلامت رواني از نظر فيشن عبارتست از: شناخت خود و محيط، استقلال فردي، رفتار بهنجار و منطبق با معيارهاي جامعه و يكپارچگي شخصيت. او معتقد است انسان موجودي اجتماعي است كه براي سلامت روان و جسم خويش به هم نوع وابستگي كامل دارد (قراچه داغي، 1370).
از نظريه دانان فروم نخستين نظريه داني است كه سلامت روان را با خوش بختي برابر مي داند خوشبخت، بخش و جدايي ناپذير شخصيت سالم است و نه محصول جنبي و تصادفي و حتي موجب اعتلا به سطوح عالي تر باروري مي شود خوش بختي چنان بخش از زندگاني سالم است كه مي توان آن را گواهي بر ميزان سلامت رواني كه شخص جوان دست يافته است پنداشت. مردم شخصيت انساني را بيشتر محصول فرهنگ مي دانند و در نتيجه به اعتقاد وي سلامت روان بيش از آنكه امري فردي باشد مسئله اي اجتماعي است (زارعي، 1387).
مسئله اساسي كه در اين تحقيق این می باشد که رابطه ي سلامت عمومي و خودشکوفایی افراد چیست ؟

فهرست مطالب

فصل اول: طرح کلی پژوهش 1
1-1- مقدمه 2
1-2-بيان مسئله 3
1-3-اهميت و ضروت پژوهش 5
1-4-اهداف پژوهش 7
1-4-1- هدف كلي 7
1-4-2- اهداف ويژه 7
1-5- فرضيه ها 8
1-6-تعاريف مفهومي و عملياتي واژه ها 8
1-6-1- متغيرهاي اساسي پژوهش 8
1-6-2- تعاريف مفهومي 9
1-7-2- تعاريف عملياتي واژه ها 12
فصل دوم : پيشينه تحقيق 13
الف) پيشينه نظري پژوهش 14
2-1-تعریف سلامت روانی 14
2-10-تعریف مفاهیمی بهداشت روانی 15
2-2-تاریخچه سلامت روان 16
2-3-مفهوم سلامت از دیدگاه اسلام 19
2-4-ملاک‌های سلامت روان از دید روان‌شناسان غربی 20
2-5-سلامت روان از نظر راجرز از یک فرم 20
2-6-سلامت روان از نظر آلپورت 21
2-7-هدف سلامت روان 22
2-8-عوامل مؤثر بر سلامت روان 25
2-8-1-عوامل فردی: 26
2-8-2-عوامل اجتماعی: 27
2-9-تعریف خودشکوفایی : 28
2-10-مفهوم خودشکوفایی 28
2-11-دیدگاه‌های روانشناسان مختلف درباره‌ی مفهوم خودشکوفایی 29
2-12-مفاهیم روانشناسی آشنایی با مفهوم خودشکوفایی 33
2-13-سیر تحول مفهوم خودشکوفایی 36
2-14-ویژگیهای افراد خود شکوفا از دیدگاه راجرز 37
2-14-ویژگیهای افراد خود شکوفا از دیدگاه مازلو 37
ب)پيشينه پژوهشي 40
فصل سوم : روش تحقیق 43
3-1- روش پژوهش: 44
3-2-جامعه آماری: 44
3-3-نمونه و روش نمونه گیری: 44
3-4-ابراز پژوهش 44
3-4-1-پرسشنامه سلامت رواني(GHQ)گلدبرگ 44
1- مقیاس علائم جسمانی 2 45
2- مقیاس علائم اضطرابی و اختلال خواب 3 45
3- مقیاس کارکرد اجتماعی 4 45
4- مقیاس علائم افسردگی 5 45
نمره گذاري 45
روايي و اعتبار پرسشنامه 45
3-5- روش هاي تجزيه و تحليل داده‌هاي تحقيق: 48
فصل چهارم: تحلیل داده ها 49
4-1. آمار توصیفی: 50
4-2. آمار استنباطی 53
فصل پنجم: نتیجه گیری 59
5-1-نتایج فرضیه های تحقیق: 60
5-2-پيشنهادهاي پژوهش: 61
5-3-محدوديت هاي پژوهش: 61
منابع و ماخذ: 63
پیوست ها: 67
پیوست 1: پرسشنامه سلامت روان 67
پیوست 2: پرسشنامه خودشکوفایی 69

منابع و ماخذ:

1. احمدی، احمد، (۱۳۶۹)، روانشناسی نوجوانان و جوانان. تهران: انتشارات رودکی.
2. احمدی، خدابخش، (۱۳۷۶) خود شناسی در روانشناسی، تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی مکیال.
3. احمدی، علی اصغر، (۱۳۷۱ ) روان شناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی، چاپ دوم. تهران،
4. انتشارات امیر کبیر.
5. ارسطویی ایرانی، هایده، (۱۳۷۳ ) پایان نامه کارشناسی ارشد، بررسی خود پنداری با جنسیت و پیشرفت تحصیلی دانشگاه تربیت مدرس.
6. افراسیابی، مریم، (۱۳۷۶) پایان نامه کارشناسی خود پنداری و رابطه آن با جنسیت دانش آموزان
7. دختر و پسر دوره متوسطه آموزش و پرورش ناحیه یک.
8. باقری یزدی، سید عباس، بوالهری، جعفر شاه محمدی، داوود (۱۳۷۳ ) بررسی همه گیر شناسی اختلالات روانی در مناطق روستایی میبد،یزد، فصلنامه اندیشه ورفتار سال اول، شماره یک،ص۴۱-۳۲
9. پارسا محمد(۱۳۷۴) زمینه روان شناسی، تهران، چاپ دهم، انتشارات بعثت.
10. پوپ، الیس و همکاران، (۱۳۷۳) افزایش احترام به خود، ترجمه، تجلی، پریسا، تهران
11. انتشارات رشد.
12. خدا رحیمی، سیامک، (۱۳۷۴) مفهوم سلامت روان شناختی، چاپ اول تهران، انتشارات جاودان فرد
13. دلاور، علی، پژمان، مهرداد، (مترجمان ). (۱۳۸۰)، کاربرد آزمونهای آماری در پژوهش. علوم رفتاری تهران:نشر ارسباران.
14. سادات محمد علی، (۱۳۶۸) اخلاق اسلامی، چاپ ششم. نشر :سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.
15. شاملو، سعید، (۱۳۸۰) بهداشت روانی، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات رشد.
16. شرتز، بروس. شی(۱۳۷۳) بررسی و برنامه ریزی زندگی شغلی، ترجمه زندی پور، طیبه، چاپ سوم ، تهران:انتشارات فردوس.
17. شفیع آبادی، عبدالله و ناصری غلامرضا.(۱۳۷۵)نظریه های مشاوره و روان درمانی، چاپ پنجم، تهران:مرکز نشر دانشگاهی.
18. شولتس، دوان، (۱۳۶۹) روانشناسی کمال، ترجمه خوشدل،گیتی، چاپ پنجم، تهران:نشر نو.
19. عباس زادگان، سید محمد، (۱۳۷۶) مبانی اساسی در سازمان دهی ورهبری ،تهران:شرکت سهامی انتشار.
20. علی مرادی، محمد علی، (۱۳۸۲) مجموعه قوانین و مقررات دوره راهنماسیی تحصیلی، چاپ سوم ، تهران:آزمون نوین.
21. فرهنگی، علی اکبر، (۱۳۷۴) ارتباطات انسانی، چاپ دوم، تهران:مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
22. قریشی، سید علی اکبر، (۱۳۵۴) قاموس قرآن، جلد چهارم، تهران:دارالکتاب اسلامی تهران.
23. کافی احمدی، علی رضا (۱۳۷۸) مدیریت مدارس. تبریز:انتشارات احراز.
24. کریس، ال کلینکه، محمد خانی، شهرام، مترجم، (۱۳۸۰) مهارتهای زندگی، ترجمه، محمد خانی، شهرام، چاپ اول، جلد یک، تهران:انتشارات سپند هنر.
25. محسنی، نیک چهره، (۱۳۷۵) ادراک خود، از کودکی تا بزرگسالی، تهران:انتشارات بعثت.
26. تقی زاده، مرضیه، (۱۳۷۲) پایان نامه کارشناسی ارشد، بررسی، سلامت روانی، دانشگاه آزاد تبریز ولیزاده ،مجید، (۱۳۸۳) فرزندان خود را دوباره بشناسیم، تبریز: نمایندگی انتشارات انجمن اولیا .
27. سلحشور، ماندانا، (۱۳۷۹) پرورش اعتماد بنفس در کود کان و نوجوانان، تهران:واژه آرا
28. زارعي،حسین (1387 ) بررسی تأثیر سلامت روان در سازگاری رفتاری دانش آموزان ۱۲ تا ۱۸ ساله با محیط کلاس در شهرستان قم، پایان نامه کارشناسی پیام نور قم.
29. قراچه داغي، رضا ( 1370 ) بررسی رابطه سبک زندگی و سلامت روان ورزشکاران و مقایسه آن با افراد عادی، پایان نامه کارشناسی پیام نور
30. Arthhur. D., Christine, A. & Sonia, S. (1988). Sense of humor as a moderator of the relation between events and psychological distress: A perspective analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 56(3), 320-325.
31. Dixon, N.F. (1980). Humer: A cognitive alternatitive to stress? In I.G.Sarason and C.D. Spielberger (eds), Stress and Anxiety (Vol.7). Hemisphe: Washington, D.C.
32. Jemmott, J.B. & lock, S.E. (1984). Psychological factors, immunological mediation and human susceptibility to infectious disese: How much do we know? Psychological Bulletin, Vol. 95, 75-108.
33. Lazarus, R.S. & Folkman, S. (1984). Stress appraisal, and coping. New York: Springer.
34. Martin, R.A. & lefcourt, H.M. (1983). Sense of humor as a moderator of the relation between stressors and moods. Journal of Personality and Social Psychology, 45(6). 1313-1324.
35. Martin, R.A. & Dobbin, J.P. (1988). Sense of humor, hassels, and immunolobin An evidence for astress-moderation effect of humor. International Journal of Psychiatry in Medicine. Vol. 18, 93-105.
36. Nezu, A.M, Nezu, C.M. & Blissett, S.E. (1988). Sense of humor as a moderator of the relation between stressful events and psycholgical distress: A persepective analysis. Journal of Personality and Social Psycholgy, Vol. 54, 520-525.