بررسی رابطه بین خود نظم دهی تحصیلی و خودکارآمدی در دانش آموزان

هدف اين پژوهش، بررسی رابطه بین خود نظم دهی تحصیلی و خودکارآمدی در دانش آموزان دوره اول متوسطه بود.

بررسی رابطه بین خود نظم دهی تحصیلی و خودکارآمدی در دانش آموزان

چکیده:

هدف اين پژوهش، بررسی رابطه بین خود نظم دهی تحصیلی و خودکارآمدی در دانش آموزان دوره اول متوسطه بود. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. بدین منظور 60 نفر از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و با استفاده از مقیاس خودنظم بخشی تحصیلی (SRQ-A) و خودکارآمد عمومی شرر مورد سنجش قرار گرفتند. نتايج نشان داد رابطه خودکارآمدی دانش آموزان با تنظیم بیرونی، تنظیم مشخص شده، انگیزش ذاتی و خود نظم بخشی تحصیلی کل با خود کارآمدی معنادار (05/0> p)؛ امّا رابطه تنظیم درون فکنی شده دانش آموزان با خود کارآمدی غیر معنادار است (05/0< p). عواملی نظیر نقش استنادهای انگیزشی بیرونی و درونی به عنوان تبیین های احتمالی نتایج مورد بحث قرار گرفته و در پايان محدوديت ها و پبشنهادات نیز ارائه شده اند.
کليدواژه ها: خود نظم بخشی تحصیلی و خودکارآمدی

مقدمه

مشكلات مربوط به یادگیری و پیشرفت تحصیلی سوای اینکه می توانند ریشه درون فردی و یا ریشه برون فرد ی داشته باشند (محسنپور، حجازی و کیامن، 1381)؛ می توانند پیامدهای متعدد متنوعی نیز داشته باشند. یکی از این پیامدها، خودكارآمدي می باشد. مفهوم خودکارآمدی تاریخچه نسبتاً کوتاهی داردکه با فعالیتهای بندورا ( 1977 ) آغاز می¬گردد. وی در نوشته¬ای تحت عنوان« به سوی یکپارچه¬کردن تئوری¬های تغییرات رفتار» به این موضوع اشاره کرد (پاجریس، 1996، بندورا ،1986). خودکارآمدی یعنی قضاوتهای افراد در مورد توانایی¬های خود بندورا (1986) که این باورهای افراد نسبت به توانایی هایشان روی تلاش و پشتکار آنها اثر می گذارد. به عبارتی خودکارآمدی عبارتست از باور فرد، در این خصوص که توانایی انجام تکالیف را دارد یا خیر ( میلن ، شیرن ، اوریل ، 2000 ص 101 ). خودکارآمدی با توجه به احساس تفکر و عمل انسانها متفاوت است. (بندورا 1997 ). به اعتقاد بندورا (2001 ) خودکارآمدی مفهومی است که بواسطه آن تجربیات، توانایی و تفکر افراد در یک مسیر ادغام می¬شود. خودکارآمدی و سایر نگرش¬های انتظاری بطور مشترک دارای این واقعیت هستند که تمامی آنها، باورهایی در خصوص درک توانایی فردی است، اما تفاوت آنها با خودکارآمدی در آن است که خودکارآمدی ادراک قابلیتهای فردی به منظور دستیابی به عملکردها و نتایج موقعیت دیگر از پیش تعیین شده می¬باشد ، بنابراین خودکارآمدی از بابت باورهای انتظاری متفاوت است (پاجریس ، 1996). پولر و همکاران ( 2002 ) بیان می¬کنند که خودکارآمدی یا ادراک خودکارآمدی در برگیرنده احساس خوشایند فرد در انجام تکالیف است که بطور فراگیری با انگیزش و انجام موفقیت¬آمیز تکالیف در تمامی انسانها مرتبط است.
بنابراین، این احتمال وجود دارد که خود نظم دهی تحصیلی بتواند در ایجاد و تقویت خود کارآمدی دانش آموزان نقشی را ایفا کند.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش 1
1-1-مقدمه 1
1-2-بیان مسئله 3
1-3-اهمیت و ضرورت موضوع 5
1-4-اهداف پژوهش 5
1-4-1-هدف کلی: 5
1-4-2-اهداف جزیی: 6
1-5-فرضیه هاي پژوهش 6
1-5-1-فرضیه اصلی: 6
1-5-2-فرضیه های فرعی: 6
1-6-متغیرهای پژوهش: 7
1-7-تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش 7
1-7-1-تعاريف مفهومی 7
1-7-2-تعاریف عملياتي 7
فصل دوم: پیشینه نظری و پژوهش 8
الف) پيشينه نظري پژوهش 8
2-1-مقدمه 9
2-2-تعريف خودكارآمدي 10
2-3-خودكارآمدي و سلامت روان 11
2-4-خودكارآمدي و سلامت جسماني 11
2-5-خودكارآمدي و تنيدگي 12
2-6-نظريه شناخت- اجتماعي بندورا 12
2-7-ساختار روان شناسي رفتار 14
2-7-1- صلاحيت ها 14
2-7-2-اهداف 14
2-7-3-باورها 14
2-8-مؤلفه هاي خودكارآمدي 14
2-9-اهداف باورهاي خودكارآمدي 15
2-10-تقسيم افراد از نظر كارآمدي شخصي از نظر بندورا 15
2-11-منابع باورهاي خودكارآمدي 16
2-12-آموزش خود نظم دهی 19
2-12-کاربردهای آموزشی نظریه سازندگرایی 20
2-13-انگیزش در یادگیری 21
2-14-نظریه انگیزش پیشرفت 23
2-15-نظریه انگیزشی نسبت دادن 23
2-16-راهبرد – شناخت 24
ب)پيشينه پژوهشي 26
فصل سوم: روش پژوهش 29
3-1-مقدمه 30
3-2-طرح کلي پژوهش 30
3-3-جامعه آماري 30
3-4-نمونه آماري و روش نمونه گيري 30
3-5-ابزار پژوهش 30
3-6-روش جمع آوری اطلاعات 32
3-7-روش تجزيه و تحليل داده ها 32
فصل چهارم: نتایج پژوهش 34
مقدمه 35
4-1- يافته هاي توصيفي 35
4-2- يافته هاي استنباطي 38
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 42
5-1-مقدمه 43
5-2-نتایج مربوط به فرضیه های پژوهش 43
5-3-محدودیت های پژوهش 47
5-4-پيشنهادات پژوهشی 47
5-5-پيشنهادات پژوهشی برای تحقیقات آتی 47
منابع 48
پیوست ها 53
پیوست 1: پرسشنامه خودنظم بخشی تحصیلی (SRQ-A) – نسخه استاندارد 53
پیوست 2: پرسشنامه خودکارآمدی 55

فهرست جدول ها

جدول 4-1. شاخص های مربوط به فراوانی جنسیت دانش آموزان 35
جدول 4-2. شاخص های مربوط به فراوانی تحصیلات پدر دانش آموزان شهرستان ——- 36
جدول 4-3. شاخص های توصیفی متغيرهاي پژوهش 36
جدول 4- 4 : آزمون کولموگروف اسمیرنف جهت بررسی نرمال بودن داده های پژوهش 38
جدول 4-5. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین تنظیم بیرونی و خود کارآمدی در دانش آموزان شهرستان ——- 39
جدول 4-6. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین تنظیم درون فکنی شده و خود کارآمدی در دانش آموزان شهرستان ——- 39
جدول 4-7. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین تنظیم مشخص شده و خود کارآمدی در دانش آموزان شهرستان ——- 40
جدول 4-8. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین انگیزش ذاتی و خود کارآمدی در دانش آموزان شهرستان ——- 40
جدول 4-9. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین خود نظم بخشی تحصیلی کل و خود کارآمدی در دانش آموزان شهرستان ——- 41

منابع

1. احدی، حسن ؛ محسنی، نیکچهر (۱۳۷۱). روانشناسی رشد مفاهیم بنیادی در روانشناسی کودک.تهران: نشر بنیاد.
2. اکبری، رسول (۱۳۸۲). بررسی شیوه‌های رویارویی با تنیدگی روانی (استرس) و رابطه آن با سلامت روانی در دانش‌آموزان متوسطه سراب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز.
3. ایروانی، محمود ؛ ایزدی، مریم (۱۳۷۸). بررسی ارتباط بین سبکهای اسنادی و وضعیت سلامت روانی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان. مجله دانش‌پژوه، شماره اول، پاییز، ص ۷ تا ۲۰٫
4. بیرامی، منصور (۱۳۷۸). خانواده و آسیب‌شناسی آن. تبریز: انتشارات آیدین.
5. دهقانی، عبدالله (۱۳۷۹). مقایسه بین شیوه‌های فرزندپروری و خودتنظیمی تحصیلی و تاثیر بر موفقیت در درسهای فارسی و ریاضی دانش‌آموزان دختر و پسر دوره متوسطه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
6. راثی، مهدی (۱۳۸۲). بررسی رابطه گرایش دینی با عزت‌نفس و خودکارآمدی در بین دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان شهر تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز.
7. رضایی (۱۳۷۵). رابطه بین شیوه‌های فرزندپروری مادران (اقتدار منطقی، آزادگذاری و استبدادی) با بلوغ اجتماعی دانش‌آموزان پایه‌های اول، دوم و سوم مدارس راهنمایی اداره آموزش و پرورش منطقه ۶ تهران. پایان‌نامه کارشناسی دانشگاه تربیت معلم.
8. سیف، علی اکبر (۱۳۸۰). روانشناسی پرورشی. تهران: نشر آگاه.
9. شاملو، سعید (۱۳۷۲). بهداشت روانی. تهران: انتشارات رشد.
10. شریفی، علی (۱۳۸۲). بررسی رابطه بین سلامت عمومی با رضایت شغلی کارکنان شرکت تولید برق نیروگاه شهر تبریز در سال ۸۱٫ پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز.
11. علی نیا کروثی، رستم (۱۳۸۲). بررسی رابطه مفهوم خودکارآمدی و سلامت روانی دانش‌آموزان مقطع دبیرستان پایه سوم شهر بابل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه.
12. غفوری، منصور (۱۳۷۶). بررسی رابطه بین انگیزش پیشرفت، مرکز کنترل، خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم دبیرستانهای تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
13. فطین حور، شهاب (۱۳۷۴). بررسی رابطه اختلالات رفتاری فرزندان با شیوه‌های فرزندپروری مادران در بین دانش‌آموزان پسر کلاسهای چهارم و پنجم ابتدایی شهر اردبیل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم.
14. کاپلان، هارولد؛ سادوک، بنیامین (۱۳۷۰). خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری ـ روانپزشکی بالینی. ترجمه نصرت‌الله پورافکاری. تبریز: انتشارات ذوقی.
15. کریم‌زاده، منصور (۱۳۸۰). بررسی رابطه مفهوم خود (تحصیلی و غیرتحصیلی) و خودکارآمدی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دختر شهر تهران (گرایشهای ریاضی فیزیک و علوم انسانی).پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.
16. ماسن، پاول و همکاران (۱۳۷۷). رشد و شخصیت کودک. ترجمه مهشید یاسایی، چاپ دوازدهم، تهران: نشر مرکز.
17. مایلی، میترا (۱۳۸۲). بررسی رابطه کارآیی خانواده با بهداشت روانی دانش‌آموزان شهر اراک. وزارت آموزش و پرورش، شورای تحقیقات استان مرکزی.
18. محرابی، شهربان (۱۳۸۳). مقایسه میزان اختلالات روانی دختران نوجوان با توجه به شیوه‌های فرزندپروری والدیــن در دبیرستانهای شهرستان جیرفت. پایان‌نامـــه کارشناسی ارشــد دانشگاه علامه.
19. مقیمی فام، پریسا (۱۳۷۹). بررسی رابطه خود اثربخشی با ویژگیهای شخصیتی و اثربخشی تدریس دبیران شهر مراغه در سال تحصیلی ۷۹-۷۸٫ پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز.
20. مهرابی هنرمند، مهناز؛ نجاریان، بهمن، ؛ بحرینی، شهناز (۱۳۷۹). رابطه شیوه‌های فرزندپروری با سلامت روانی و همــاهنگی مولفه‌های خودپنداشت. مجله روانشناسی اهواز، سال چهارم، شماره ۱٫
21. میرصدوقی، حسین (۱۳۷۸). بررسی رابطه بین سبک‌های اسناد علمی سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد؛ دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز.
22. ناصری، حسین (۱۳۸۲). بررسی رابطه خوداثربخشی با سلامت روانی دانش‌آموزان موفق و ناموفق مراکز متوسطه شبانه‌روزی پسرانه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز.
23. نیسی، عبدالکاظم؛ نجاریان، بهمن ؛ پورفرجی، فرج (۱۳۸۰). مقایسه عملکرد تحصیلی، سلامت روانی و جسمانی دانش‌آموزان پسر دبیرستانی با توجه به نقش حمایت اجتماعی. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اهواز، شماره ۳ و ۴، ص ۸۶-۶۷٫
24. هرگنهان، بی آر و السون، میتو اچ. (۱۳۸۲). مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری. ترجمه علی‌اکبر سیف. تهران: نشر دوران.
25. هیبتی، خلیل (۱۳۸۱). بررسی شیوه‌های فرزندپروری والدین و رابطه آن با شیوه‌های مقابله با استرس دانش‌آموزان دختر و پسر سال سوم دبیرستان‌های شهر زرقان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
26. یعقوبخانی غیاثوندی، مرضیه (۱۳۷۲). رابطه محیط خانواده و پیشرفت تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.

27. Bandura, A. (1997). Self – efficacy: The exersice of control. New york: Freeman.
28. Glasgow, K. l.; Dornbusch, S. M.; Troger, D. L., Steinberg, L., & Ritter P. L (1997). Parenting styles, adolescent’s attributions and educational outcomes in nine heterogeneous high schools. Child Development. vol. 68, N3. pp 507-529.
29. Hardy, D. F., Power; T. G & Jaedicke, S (1993). Examining the relation of parenting to childrens coping with every day stress. Child Development, vol. 64, p:18-48.
30. Jennings, K. D. and Abrew, J. A. (2004). Self – efficacy: 18 month-old toddlers of depressed and nondepressed mother. Applied Develoment psychology. vol 25, p. 133-143.
31. Karademas, C. E. and Azizi, K. A. (2004). The stress process, self efficacy expectations and psychological Health. Personality and Individual Differences. vol. 37 p. 1033-1043.
32. Katanin, S. et al. (1997). Childhood temprement and mother’s child rearing attitude. European Journal of personality. Vol 11 p. 249-265.
33. Kim, Y. H., (2003). Correlation of Mental Health problem with psychological constructs in Adolescents.International Journal of Nursing studies. vol. 40, p. 115-124.
34. Muris, P (2002). Relationships between Self – efficacy and symptoms of anexiety disorders and depression in a normal adolecent sample. Personality and Individual Differences 32.pp 337-348.
35. Pagres, F (1996). Self-efficacy bliefs in academic setting. Journal Review of Educational. Reaserch vol 66. No 4.pp 543-578.
36. Pervin. L. A. & O. P. John (2001). Personality: theory & Research, 8th ed. New york: wileg.
37. Pintrich, P. R. and De Groot, E. V. (1990). Motivation and self – regulated learning. Journal of Educational psychology. vol, 82 p. 33-40.
38. Rey, J. M. and plop, J. M. (1990). Quality of percieved parenting in positional and conduct Disorder Adolescents. Journal of American Academy of child and Adolescents psychiatn. 29 p. 382-389.
39. Schank, D. M. and Pajaris, F. (2002). The Development of Academic self – Efficacy. Sandiago: Academic press.
40. Schwarzer, R., & Fuchs, R (1995). Chaging risk behaviors and adopting Health behaviors: Therole of self-efficacy beliefs. In A. Bandura (ED) Self-Efficacy in Changing Societies. Pp 259-288. New york, combridge university press.
41. Shick, D. T. L. (1999). Parental and Maternal Influences on the psychological well being of chines Adaleseents. Gentic, social and pschological Monographs, vol 123 Issue 3, p. 269-297.