بررسی رابطه حاکمیت شرکتی و تخطی مالیاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس

محقق در این تحقیق در پی جواب به این سوال می‌باشد که نظام راهبری و حاکمیتی شرکت ها چه تاثیری بر تخطی مالیاتی می توانند داشته باشند

بررسی رابطه حاکمیت شرکتی و تخطی مالیاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

چکیده:

انتظار بر اين است كه سهامداران تخطي هاي مالياتي را ترجيح بدهند. از اين رو، تلاش براي پرداخت كمتر ماليات بر اين موضوع تأكيد دارد كه مبلغ كاهشي مالياتي به نفع سهامداران پس انداز شود. اگرچه، بيشتر شركت‌ها با طراحي و انجام معاملات پيچيده از پرداخت ماليات هاي سنگين و پرهزينه اجتناب مي نمايند كه بطور قطعي سهامداران از اين امر منتفع نمي گردند. از طرف ديگر، استراتژي هاي مالياتي به وسيله نماينده سهامداران و رؤساي شركت اتخاذ مي گردد بطوري كه ممكن است اين امر موجبات بوجود آمدن مسئله نمايندگي را فراهم آورد و موضوع پيچيدگي مالياتي مطرح گردد. در این تحقیق با نمونه گیری حذف سیستماتیک از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، 85 شرکت طی سال های 1387 الی 1391 مورد بررسی قرار گرفت. محقق در این تحقیق در پی جواب به این سوال می‌باشد که نظام راهبری و حاکمیتی شرکت ها چه تاثیری بر تخطی مالیاتی می توانند داشته باشند.با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون¬ فرضیه¬ها بین متغیرهای وابسته تحقیق (تخطی مالیات) و متغیر های حاکمیت شرکتی (درصد مالكيت مديريتي، مالكيت نهادي، استقلال هيأت مديره، نرخ مؤثر ماليات، وجود حسابرس داخلي) هیچ رابطه¬ای مشاهده نشد، و در اقتدار سهامداران شناور آزاد رابطه معنی داری وجود دارد، بنابراین در مورد حاکمیت شرکتی مي‌توان نتيجه گرفت که تخطی و مدیریت مالیات در شرکت¬های ایرانی و مورد مطالعه این تحقیق در کنترل و علاقه مدیریت نیست و مدیران و حاکمیت شرکتی قوی تاثیری بر این موضوع ندارد. این بحث گرچه با نتایج مطالعات کشورهای خارجی(کلارا و دیگران 2008) در تضاد است اما به صورت غیر مستقیم تایید کننده نتایج تحقیق باباجانی(1391) می‌باشد.

واژه های کلیدی: حاکمیت شرکتی، تخطي مالياتي، مالكيت مديران ، مالكيت نهادي، استقلال هيأت مديره ، نرخ موثر مالیات ،سهامداران شناور آزاد، حسابرس داخلي

مقدمه

امروزه ماليات ها به عنوان يكي از ابزارهاي سياست هاي مالي دولت نقش تعيين كننده اي در رشد و ثبات اقتصادي ايفا مي كند. دولت مي تواند با وضع ماليات بر كالاهاي وارداتي انگيزه مصرف كنندگان داخلي را براي استفاده از كالاهاي وارداتي كاهش داده و يا با وضع امتيازهاي مالياتي بر كالاهاي صادراتي توان صادرات داخلي را افزايش دهد. اجرای صحیح مفاد قانون مالیات‌های مستقیم یکی از مهمترین اهداف سازمان امور مالیاتی بوده و در این راستا نظام اخذ مالیاتی از مهمترین تضمین های اجرای این قانون است. اما با وجود قدمت موضوع مالیات در ایران، در مقایسه با بیشتر کشورهای در حال توسعه و برخی کشورهای توسعه یافته، عملکرد نظام مالیاتی بیانگر ضعف هایی از دیدگاه کارایی قوانین است. مقبولیت کم و ناکارایی قانون قبلی مالیات‌ها متعلق به آن، بخصوص طی دهه هفتاد باعث تجدید نظر و اصلاح آن گردید. در اصلاح قانون قبلی و برقراری قانون فعلی به دنبال آن بودیم تا اهداف برنامه توسعه در بخش مالیاتی تحقق یابد.
به عبارت ديگر دولت مي تواند با اعمال سياست مالي انبساطي و كاهش نرخ‌هاي مالياتي هم حاشيه سود توليدكنندگان را افزايش داده و هم درآمد قابل تصرف مصرف كنندگان و در نتيجه تقاضا براي كالاها و خدمات را افزايش دهد و به اين ترتيب تا حدودي با فشارهاي ناشي از ركود اقتصادي مقابله نمايد. همچنين دولت اين توانايي را دارد كه از طريق اعطاي معافيتها و امتيازات مالياتي، پس انداز و سرمايه گذاري را تحت تاثير قرار داده و از اين طريق سرمايه گذاري بخش خصوصي و در نهايت رشد اقتصادي را افزايش دهد .از طرف ديگر دولت مي تواند با وضع ماليات بر كالاهاي وارداتي انگيزه مصرف كنندگان داخلي را براي استفاده از كالاهاي وارداتي كاهش داده و يا با وضع امتيازهاي مالياتي بر كالاهاي صادراتي توان صادرات داخلي را افزايش دهد. به اين ترتيب ملاحظه مي شود كه نظام مالياتي با كاركردها و قابيلت هاي مختلفي كه دارد مي تواند به عنوان ابزاري كارآمد و تاثيرگذار مورد استفاده قرار گيرد كه البته ميزان كارآيي نظام مالياتي در عمل تا حد زيادي به توانايي و شايستگي دولت و سطح توسعه اقتصادي بستگي دارد.

تشریح و بیان مسئله

همه دولت¬ها براي تأمين هزينه‌هاي خود از منابع مختلف، درآمد ايجاد مي¬کنند که ديرين ترين مورد آن به “ماليات ستاني” اختصاص دارد. در طول تاريخ حيات اقتصادي دولت¬ها، منابع درآمدي به تدريج افزايش يافته است و امروزه بخشي از درآمدهاي دولت در کشور ما از طريق استقراض از بانک مرکزي، فروش نفت خام و فروش خدمات مختلف مانند خدمات پستي، حمل و نقل و انحصارهاي دولتي و در حال حاضر درآمدهاي ناشي از واگذاري شرکت¬هاي دولتي است. اما به اجماع اقتصاددانان و متخصصان ماليه عمومي، “ماليات ستاني” رکن پايدار درآمدي براي تأمين هزينه دولت¬هاست و دولت¬هاي عقل¬گرا تلاش مي¬کنند ساير منابع درآمدي را به سرمايه¬گذاري تبديل کنند و به نسل¬هاي آتي هديه دهند. سیستم مالیاتی آن است که بتواند سه هدف را عملی سازد : کارآیی، عدالت، سادگی و به عبارت دیگر آن است که رفتار اقتصادی اشخاص را مختل نسازد و از سوی قشر های مختلف نیز قابل تحمل باشد و آن را به آسانی فهمیده و عمل کنند. یک مودی (مالیات دهنده) که با مشکل پیچیدگی قانون روبروست، هنگامی که با یک سیستم مالیاتی ناعادلانه نیز روبه رو شود، بر احساس همکاری و تمکین او در زمینه امر مالیات اثر منفی بر جا می گذارد. ضمن آنکه چنین سیستمی مولد اشتباه و خطا نیز هست و به مرور زمان ممکن است بدبینی پدید آورده و میزان همکاری مودیان را کاهش دهد. البته در زمان وضع مقررات کسی مایل به بروز چنین عواقبی نیست اما نظر اغلب کارشناسان مالیات بر آن است که می توان این نتایج را از قبل پیش بینی کرد(محمدی، 1392، 6).
مالیات یکی از منابع درآمدي دولت ها مي باشد و در كشور ايران بعد از درآمدهاي نفتي بعنوان دومين منبع درآمدي دولت محسوب مي شود. لذا يكي از مقاصد دولت ها تعيين عوامل مؤثر بر درآمد مالياتي ميباشد. از اين رو، كشش مالياتي از ديد شركت وارد منحني عرضه و تقاضا شد و ماليات به عنوان هزينه در شركت‌ها شناسايي گرديد در نتيجه شركت‌ها بدنبال كمينه سازي هزينه و بدهي مالياتي خود هستند. نتايج مطالعات اخير نشان مي دهد كه نظام راهبري شركت نقش اساسي در كشش مالياتي ايفا مي كند از اين رو، افزايش نرخ ماليات ضرورتاً منجر به افزايش درآمد مالياتي دولت نمي شود. به بيان ديگر، شركت‌ها با تخطي هاي مالياتي از قبيل فرار مالياتي و … سعي مي كنند تا از پرداخت هزینه‌هاي سنگين ماليات خودداري كنند. اين امر موجب مي شود كه هر چه دولت ها نرخ ماليات را افزايش مي‌دهند به تبع آن افزايش درآمدهاي مالياتي رخ نمي‌دهد.
بطور عمومي، تخطي هاي مالياتي شركت‌ها از دو طريق انجام مي گيرد: روش اول، روشي قانوني است كه با شناسايي و انجام انواع معاملات مناسب كه تحت قوانين معافيت هاي مالياتي است سعي در عدم پرداخت ماليات قانوني خود مي كنند. اين روش يكي از خدمات حسابداران در زمينه ماليات مي باشد. روش دوم، روشي غيرقانوني است به منظور حذف يا كاهش ماليات انجام مي گيرد در اين روش، شركت با طراحي معاملات پيچيده سعي در كاهش يا حذف هزينه ماليات دارد و هدف اصلي اين گونه معاملات سودآوري نيست بلكه با هدف كاهش يا حذف هزينه مالياتي انجام مي گيرد (دي ساي و دارماپالا، 2006). كميته مشترك وضع ماليات كنگره ايالات متحده روش‌هاي غيرقانوني فرار مالياتي شركت را از قبل طراحي شده دانسته و مبنايي براي اجتناب يا فرار از پرداخت ماليات بر درآمد بدون ارائه ريسك يا زيان اقتصادي تعريف كرده اند (چن و همكاران، 2009). دي ساي و همكاران (2009) روش‌هاي غيرقانوني فرار مالياتي را طراحي و انجام معاملات پيچيده توسط شركت بدون هدف كسب سود بيان مي كنند.
حال مسئله اساسي كه در اينجا مطرح مي شود، نظام راهبري شركت چگونه مي تواند بر اين موضوع تأثيرگذار باشد؟ بطور كلي انتظار بر اين است كه سهامداران تخطي هاي مالياتي را ترجيح بدهند (چن و همكاران، 2009). از اين رو، تلاش براي پرداخت كمتر ماليات بر اين موضوع تأكيد دارد كه مبلغ كاهشي مالياتي به نفع سهامداران پس انداز شود. اين موضوع امكان دارد صحيح نباشد، براي نمونه، مسئله مشهور شركت انرون بيانگر اين مطلب است، هنگامي كه شركت انگيزه فرار از پرداخت ماليات داشت بطور قطع، نمي تواند گفت كه براي نفع و سودمندي سهامداران، از پرداخت ماليات دوري مي شود. در آن زمان، دايره مالياتي شركت انرون به يك بخش تجاري تغيير يافت كه هدفش كسب درآمدهاي سالانه (مبلغ پس انداز- شده ماليات) بود. اگرچه، بيشتر شركت‌ها با طراحي و انجام معاملات پيچيده از پرداخت ماليات هاي سنگين و پرهزينه اجتناب مي نمايند كه بطور قطعي سهامداران از اين امر منتفع نمي گردند (دي ساي و- همكاران، 2009). از طرف ديگر، استراتژي هاي مالياتي بوسيله نماينده سهامداران و رؤساي شركت اتخاذ مي گردد بطوري كه ممكن است اين امر موجبات بوجود آمدن مسئله نمايندگي را فراهم آورد و موضوع پيچيدگي مالياتي مطرح گردد.
اين تحقيق، سعي در بررسي ارتباط معني دار نظام راهبري شركت با تخطي هاي مالياتي شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار دارد. پيش از اين صاحب نظران بسياري به اين نتيجه رسيده بودند كه بين نظام راهبري شركت و سياست ها و خط مشي هاي مالياتي شركت ارتباط وجود دارد. اين تحقيق تلاش مي كند تا رابطه بين نظام راهبري شركتي و تخطي هاي مالياتي را در دوره زماني نسبتاً طولاني شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد تجزيه و تحليل قرار دهد

فهرست مطالب

چکیده: 1
فصل اول – کلیات پژوهش
1-1- مقدمه 2
1-2- تشریح و بیان مسئله 3
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 5
1-4- اهداف تحقیق 5
1-5- سؤالات تحقیق 6
1-6- فرضیه های تحقیق 6
1-7- روش تحقیق 6
1-8- قلمرو تحقیق 7
1-9- شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها 7
1-10-تعريف واژه‏ ها و اصطلاحات فني و تخصصی 7
1-11-ساختار کلی تحقیق 8

فصل دوم – مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1- مقدمه 9
2-1-1-گذشته مالیات 10
2-1-2- وضعیت کنونی مالیات 11
2-1-3- تشكيل سازمان امور مالياتي 11
2-1-4- اصلاح قانون مالياتهاي مستقيم 11
2-1-5- آينده مالیات 12
2-2- انواع ماليات 13
2-2-1- پايه مالياتي 13
2-2-2- نرخ‌های ماليات 14
2-3- کیفیت مالیات 14
2-3-1- کیفیت 14
2-3-2- نگرش های کیفیت 15
2-3-3- کیفیت مالیات 16
2-4- راهکار های بهبود روش‌های عملیاتی اخذ مالیات 20
2-4-1- تدوین قوانین سهل و قابل فهم برای مودیان 20
2-4-2- استفاده از مدیران اقتصادی جامعه 20
2-4-3- گسترش فرهنگ مالیاتی در بین مردم 20
2-4-4- کارت بازرگانی ، کد اقتصادی 21
2-4-5- تدوین تشویقات و جرائم متناسب با عملکرد مودیان 21
2-4-6- آموزش کارکنان سازمان امور مالیاتی 21
2-4-7- برگزاری کارگاههای آموزشی و انتشار مقالات مختلف و تبادل اطلاعات 21
2-4-8- استقرار نظام تشویقی برای پیشگامان نظام جدید 21
2-4-9- ساده نمودن روش‌های اخذ مالیات و حذف روش‌های زائد 22
2-5- فرآیند مالیاتی 22
2-5-1- مالیات ابرازی 22
2-5-1-1- فرهنگ مالياتي 24
2-5-1-2- مالیات ابرازی و فرهنگ مالیاتی 25
2-5-1-3- مزایای برقراری روش خود اظهاری 25
2-5-1-4- شرایط خود اظهاری 27
2-5-2- مالیات تشخیصی 28
2-5-2-1- مراجع تشخيص ماليات و وظايف و اختيارات آنها و مامور تشخیص مالیات 28
2-5-2-2- تشخیص مالیات بر درآمد فعالیتهای پیمانکاری 28
2-5-3- مالیات قطعی 29
2-5-4- هیات های حل اختلاف مالیاتی 30
2-5-4-1- اعتراض نسبت به برگ تشخیص 31
2-5-4-2- رسیدگی مسؤل مربوط نسبت به اعتراض مودی 31
2-5-4-3- حق مودی در انتخاب یك عضو هیات حل اختلاف 32
2-5-4-4- مراجع حل اختلافات مالیاتی 33
2-6- تخطی مالیاتی 33
2-6-1- بررسی عوامل موثر بر تخطی مالیاتی 33
2-6-2- عوامل موثر در تخطی مالیاتی 34
2-7- حاکمیت شرکتی 35
2-7-2- حاکمیت شرکتی در ایران 36
2-7-3- بازیگران عرصه حاکمیت شرکتی 38
2-7-3-1- بازیگران داخلی 39
2-7-3-2- هيات مديره 39
2-7-3-3- بازیگران خارجی 40
2-7-4- ساختار حاکمیت شرکتی 40
2-7-5- مالکیت نهادی و حاکمیت شرکتی 42
2-7-6- دلائل حضور سهامداران نهادي در حاكميت شركتي 44
2-7-7- تئوری های مرتبط با حاکمیت شرکتی 45
2-7-7-1- تئوری قرارداد 45
2-2-7-2) تئوری نمایندگی 47
2-7-7-2-1- فرض های تئوری نمایندگی 50
2-7-7-2-2- مشکلات نمایندگی 51
2-7-7-2-3- نظرات موافقین نمایندگی 52
2-7-7-2-4- نظرات مخالفین نمایندگی 53
2-7-8- ساختار مالکیت 53
2-7-9- مالکیت نهادی 54
2-7-10- مالکیت حقیقی 55
2-7-11- تمرکز مالکیت 55
2-8- پیشینه تحقیق: 55

فصل سوم – روش‌ شناسی پژوهش
3-1- مقدمه 65
3-2- روش تحقیق 66
3-2-1- قلمرو تحقیق 66
3-2-1-1- قلمرو زمانی تحقیق 66
3-2-1-2- قلمرو مکانی تحقیق 66
3-3- فرضیه های تحقیق 66
3-3-1- تبديل فرضيه‌هاي پژوهشي به آماري 67
3-4- جامعه‌ی آماری، روش نمونه گیری و گردآوری داده ها 67
3-4-1- جامعه آماری: 67
3-4-2- روش گردآوری داده ها 68
3-5- روش‌های تجزیه و تحلیل داده ها 69
3-5-1- روش‌های آماری: 69
3-5-2- متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه‌گيري آنها 69
3-5-3- تجزيه و تحليل رگرسيون و همبستگي 70
3-5-3-1- مدل رگرسيون 70
3-5-3-2- همبستگي 71
3-4-4-1-2-1- ضريب همبستگي: 71
3-5-3-2-1- ضريب تعيين: 72
3-5-3-2-2- ضريب تعيين تعدیل شده: 72
3-5-3-3- آزمون پیش فرض استفاده از مدل رگرسیون 73
3-6- خلاصه فصل 74

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه 75
4-2- آمار توصیفی داده ها 76
4-3- آزمون نرمال بودن داده هاي تحقيق 77
4-3-1- آزمون نرمال بودن برای تخطي مالياتي 78
4-3-2- آزمون نرمال بودن برای درصد مالكيت مديران 79
4-3-3- آزمون نرمال بودن برای استقلال هيأت مديره 80
4-3-4- آزمون نرمال بودن برای درصد مالكيت نهادي 81
4-3-5- آزمون نرمال بودن برای اقتدار سهامداران شناور آزاد 83
4-3-6- آزمون نرمال بودن برای اندازه شرکت 84
4-4- نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها 85
4-4-1- آزمون F ليمر مدل رگرسيون چندمتغيره: 85
4-4-2- آزمون هاسمن مدل رگرسيون چندمتغيره: 86
4-4-3- برازش مدل تحقيق: 88
4-4-4- يافته هاي آزمون متغير اضافي 89
4-5- خلاصه‌ فصل 90

فصل پنجم – نتيجه‌گيري و پيشنهادات
5-1- مقدمه 91
5-2- خلاصه نتایج حاصل از پژوهش 92
5-2-1- خلاصه نتایج حاصل از مطالعات نظری 92
5-2-2- خلاصه نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها 93
5-3- نتيجه‌گيري 95
5-4- محدودیت های تحقیق ……… 97
5-5- پیشنهادات تحقیق 99
5-5-1- پیشنهادات کاربردی 99
5-5-2- پیشنهادات برای تحقیقات آتی 99

منابع و مآخذ

1- آقايي م ، چالاکی پ . 1388. بررسي رابطه بين ويژگي هاي حاكميت شركتي و مديريت سود در شركت‌هاي بورس اوراق بهادار تهران . تحقيقات حسابداري، سال اول، شماره 4، صص54-77.
2- عربصالحي م ، حسين ضيايي م .1389. ارتباط بين نظام راهبري و كيفيت سود در شركت‌هاي بورس اوراق بهادار تهران . مجله پژوهش هاي حسابداري مالي، سال دوم، شماره 5، صص 39-56.
3- يعقوبي سيلابي ا. 1391. بررسي تأثير ماليات بر ساختار سرمايه بانكهاي دولتي و غيردولتي ايران. پايان نامه كارشناسي ارشد، حسابداري بانكي، موسسه بانكداري اسلامي، بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران.
4- رضايي ا. 1388. نقش مشوق ها و نرخ‌هاي مؤثر مالياتي در پوياي هاي سرمايه گذاري ،رويكرد كلان اقتصادي. فصلنامه تخصصي ماليات، شماره هفتم، صص 65-84.
5- حساس یگانه ي. 1384. فلسفه حسابرسي، شركت انتشارات علمي و فرهنگي، تهران.
6- آذرع. مومنی م. 1381. آمار و کاربرد آن در مدیریت، جلد دوم، تهران ، انتشارات تهران.
7- ایمانی برندق م. 1385. ارائه مدلی برای رابطه بین کیفیت سود و بازده سهام شرکتهای پذیرفته شده بورس تهران،
8- احمدی م. 1983. بررسی عوامل تاثیر گذار بر افزایش ظرفیتهای مالیاتی ، پایان نامه دکتری، دانشگاه عالی بانکداری واشنگتون.
9- پورحیدری ا. افلاطونی ع. 1385. بررسی انگیزه های هموارسازی سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، بررسی های حسابداری و حسابرسی، شماره44، ص55 تا 70.
10- تقی زاده ه. 1386 . الگوی گرافیکی روش تحقیق در علوم انسانی، تهران، نشر حفیظ.
11- ثاقب فرد م.1389. راهکارهای افزایش فرهنگ مالیاتی و اثرات آن بر اقتصاد، انتشارات سازمان حسابرسی.
12- ریچارد دام ب . بهبود مدیریت مالیاتی در کشورهای در حال توسعه، ترجمه علی اکبر عرب مازار،فصلنامه پژوهش های مالیاتی،1357.
13- دلاور ع. 1375. روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران، انتشارات رشد.
14- مقصودی ن. 1384.بررسی کارایی اقتصادی جرایم مالیاتی، بررسیهای بازرگانی،شماره14،8 .
15- فهيم يحيايي ف.1389. بررسی ظرفیت های موجود در اقتصاد برای اخذ مالیات، بررسی های حسابداری، شماره12و13،ص88 تا 88 .
16- قره‌باغيان م. پروين س.1374. مطالعه متغیرهای کلان اقتصادی برای جذب مالیات بیشتر و بستر سازی فرهنگی برای آن ، فصلنامه پژوهش های مالیاتی ، شماره 12و 13،ص 132 تا 152.
17- كردبچه م .1388. بررسی ارتباط بین سطح درآمدهای ناخالص بخش ها بر ظرفیت مالیاتی ایران، فصلنامه پژوهش های مالیاتی ، شماره 28،ص 24 تا 39.
18- آقايی م. اعتمادی ح. آذر ع. پری چ. 1388. ويژگی های حاکميت شرکتی و محتوای اطلاعاتی سود در بورس شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه بررسي هاي حسابداري و حسابرسي، دانشگاه تهران.
19- برادران حسن زاده، رسول و همکاران.1391. بررسي رابطه بين برخي مكانيزم هاي حاكميت شركتي با ارزش ايجادشده براي صاحبان سهام و ارزش افزوده اقتصادي،بررسی های حسابداری و حسابرسی،شماره 2،صص16-1.
20- رضازاده ج. کمال زارعی م.1386. عوامل موثر بر تغییر حسابرسان شرکت های ایرانی،فصلنامه مطالعات حسابداری،شماره 20،ص 105-89.
21- حسینی س. 1386. بررسی اثر میزان سهام داري نهادي به عنوان یکی از معیارهاي حاکمیت شرکتی بر بازده سهامداران شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، رساله جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
22- قنبري ف. 1386. بررسی تاثیر مکانیزم هاي حاکمیت شرکتی بر عملکرد شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، رساله جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
23- یزدانیان ن. 1386. نقش حاکمیت شرکتی در کاهش مدیریت سود، رساله جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
24- جوانی داشدبی, قاسم و عظیم اصلانی، ۱۳۹۵، مروری بر مفهوم مالیات و بررسی تفاوت اجتناب مالیاتی با فرار مالیاتی، پنجمین کنفرانس بین المللی حسابداری و مدیریت و دومین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری های باز، تهران.
25- فقیه حبیبی، علی و کاوسی، اسماعیل. 1395. ارزیابی عوامل مؤثر بر ارتقای فرهنگ کیفیت در نظام دانشگاهی کشور. فصلنامه علمی-پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال دهم، شماره چهارم، پیاپی 35، صص 86-59.
26- قنبری، مهرداد و نوری، زهرا. (1396). ترفندهای مالیاتی و راهکارهای مواجهه با آنها. فصلنامه پژوهش های جدید در مدیریت و حسابداری، سال سوم، شماره هجدهم، صص 183-171.
27- نجاتی, بهروز و داریوش فرید، ۱۳۹۵، اختلاف مالیات ابرازی، قطعی و تشخیصی اشخاص حقوقی، پنجمین کنفرانس بین المللی حسابداری و مدیریت با رویکرد علوم پژوهشی نوین، تهران، شرکت ارتباط ارغوان ایرانیان.
28- موسوی سید یحیی، ابراهیمی کرهرودی احمد. بررسی مشکلات و چالش‌های نظام دادرسی مالیاتی ایران. پژوهشنامه مالیات . ۱۳۹۷; ۲۶ (۳۷).

29- Ajinkya B. Bhojraj S. and Sengupta P. 2005. The association between outside directors, institutional investors and the properties of management earnings forecasts, Journal of Accounting Research, 43: 343–75.
30- Allingham M. and Sandmo A. 1972. Income tax evasion: A theorical analysis. Journal of Public Economics, Vol.1, p.p.323-338.
31- Alm J. 1999. Tax compliance and tax administration, In H.W. Bartly, Handbook on taxation. New York: Marcel Deker.
32- Australin Taxation Office. 2008. Australian Complince Program. Available at: www.ato.gov.au
33- Brown R.E. Mazur .M.J. 2010. IRS;s comprehensive Approach to Compliance Measurement .Washington,D.C.
34- Hendriksen E.S. 1976. Accounting Theory.S.therd.Irwin
35- Hepworth R.S. 1952. S.mooting periodic income , The Accounting Reviwe , p.p. 32 – 39.
36- Jones s. And Sharma R. 2001. The Impact of Free casg flow , Financial Leverage And Acciunting Regulation on Taxing Management In Australia’s “old” And “new” Economic Mangerial Finance , vol . 27,p.p.19- 38
37- Kastlunger B. Dressler S.G. Kirchler E. Mittone L. Voracek M. 2011.’Differnces in Tax Complinace: Differention between Demmographic, Gender-Role Orienation, and Prenatal Masculinization, Journal of Economic Psychology, Vol.31, ISSUE4. p.p .542-554
38- Michelson s. wagner. And wooton. 1995. A market based analysis of income smoothing, Journal of business Finance & Accounting, p. 1169.
39- Park C.and Hyun J.K. 2003 Examining the Determinants of Tax Commpliance by Experimental Data:A Case of Korea ,Journal of policy Modeling, vol . 25,p.p.673- 684.
40- Sandmo A. and Warren ,Jr R.S. 2012. The theory of Tax Evasion: A Retrospective View. Discussion p.p .30-41
41- Tvrleg S. Cooper M. 1991. Auditing in the United Kingdom,Prentice .
42- Wilson .J Sheffrin S. 2011. nderstanding surveys of taxpayer honesty. Finanzarchiv, Vol61, p.p. 256-274
43- Bank S.A. 2004. Tax, Corporate Governance, and Norms. Washington and Lee Law Review. Vol. 61, Iss. 3; p. 1159.
44- Bedard J. Coulombe D. Cousteau L. 2008. Audit committee, underpricing of IPOs, and accuracy of management earnings forecasts. Corporate Governance: An International Review, Vol. 16 No. 6, pp. 519-35.
45- Chen S. Chen X. Cheng Q. Shevlin T. 2009. Are family firms more tax aggressive than non-family firms? Journal of Financial Economics. Vol. 95, p. 41.
46- Desai M.A. Dharmapala D. 2006. Corporate tax avoidance and high powered incentives. Journal of Financial Economics 79: p.145-179.
47- Desai M.A. Dharmapala D. 2009. Earnings Management, Corporate Tax Shelters, and Book-Tax Alignment. National Tax Journal. Vol. 62, Iss. 1; p. 169.
48- Garbarino C. 2009. Aggressive Tax Strategies and Corporate Tax Governance: An Institutional Approach. SSRN Working Paper Series.
49- Nurwati A. et al. 2010. Corporate governance and earnings forecasts accuracy, Asian Review of Accounting Vol. 18 No. 1, 50-67.
50- Wilson R.J. 2009. An Examination of Corporate Tax Shelter Participants. The Accounting Review Vol. 84, No. 3: p.969-999.
51- Mihir A. Desaia, Alexander Dyckb,Luigi Zingalesc,ch. 2007. Theft andTaxs. Journal of Financial Economics 84591–623.
52- Nurwati A. et al. 2010. Corporate governance and earnings forecasts accuracy, Asian Review of Accounting Vol. 18 No. 1, 50-67.
53- Wilson R.J. 2009. An Examination of Corporate Tax Shelter Participants. The Accounting Review Vol. 84, No. 3: p.969-999.