در این پژوهش محقق بدنبال تعيين اهميت سيستم هزينهيابي برمبناي فعاليت بیمارستان ولیعصر لامرد بوده است
تجزیه وتحلیل فرآیند هزینه یابی فعلی براساس مراکز هزینه و امکان سنجی اجرای هزینه یابی بر مبنای فعالیت در بیمارستان
چكيده
سيستم هزينهيابي برمبناي فعاليت يكي از سيستمهاي نوين بهاي تمام شده محصولات و خدمات ميباشد كه اطلاعات مورد نياز مديران را بهتر و دقيقتر فراهم ميكند و استفاده كنندگان را در امر تصميمگيري صحيح و مناسب ياري مينمايد. اين پژوهش جزء تحقيقات علمي و كاربردي است كه در بیمارستان ولیعصر لامرد انجام گرفته است كه پس از بررسي و تجزيه و تحليل روش موجود بهاي تمام شده آن بیمارستان و تشخيص نقاط ضعف و قوت آن به تبيين اهميت سيستم هزينهيابي برمبناي فعاليت در بیمارستان ولیعصر لامرد پرداخته و سپس مراحل سيستم ABC شناسايي گرديده است.
همانطور كه از موضوع تحقيق برميآيد، محقق بدنبال تعيين اهميت سيستم هزينهيابي برمبناي فعاليت بیمارستان ولیعصر لامرد بوده و براي اينكار در قلمرو زماني سال مالي 91-90بیمارستان مذكور، صورتهاي مالي و اطلاعات مالي مربوط به آن دوره را مورد بررسي قرار داده و پس از شناخت سيستم حاكم بر بیمارستان و نحوه گردش عمليات حسابداري آن و شناسايي مراكز فعاليت عمده و تلفيق منطقي اين فعاليتها، نهايتاً 4بخش را بعنوان زيربناي سيستم ABC شناسايي كرده و محركهاي هزينه هركدام از اين فعاليتها را انتخاب كرده است.
نتيجه مطالعات و تحقيقات انجام شده چنين نشان داد، كه استفاده از سيستم هزينهيابي برمبناي فعاليت نه تنها باعث تخصيص هرچه دقيقتر هزينههاي سربار ميشود بلكه باعث ميگردد كه مديران بیمارستان های دولتی وخصوصی با استفاده از اطلاعات بدست آمده، در خصوص برنامهريزي و كنترل هزینه تصميمات بهتري را اتخاذ نموده و بیمارستان را در كسب سود ياري نمايند.
واژگان کلیدی: هزینه یابی، هزینه یابی بر مبنای فعالیت، امکان سنجی
مقدمه
با توجه به اهميت دسترسی به اطلاعات صحيح در تصميم گيرهای مديران و توسعه تكنولوژيهاي پيشرفته در ابعاد مختلف توام باافزايش پيچيدگي وتنوع فعاليتها، درك اين تغييرات وسنجش تاثيرات آن بر هزينه هاي سازماني اهميت زيادي دارد. اهميت اين امر براي واحدهاي خدماتي با توجه به اينكه درجه تنوع وتغييرات در آنها، نسبت به فعاليتهاي توليدي بيشتر است، مضاعف مي باشد. بديهي است كه شناخت اين فعاليتها وسنجش تاثيرات آن بر بهای تمام شده خدمات، مستلزم طراحي يك سيستم مناسب و کارآ هزينه يابي است تا قادر به شناخت تنوع وپيچيدگي فعاليتها و در نظر گرفتن آن بر هزينه هاي ارائه خدمات باشد.بیمارستان ها و دیگر سازمانهای مراقبت سلامت، به طور روز افزون با محیطی چالشی و رقابتی مواجه هستند .تمرکز زیاد بر کیفیت مراقبت از بیماران ، هزینه بالای ارائه خدمات و رقابت شدید از جمله عواملی است که این سازمان ها را ناچار به تجدید نظر در ارائه خدمات می کند(ایرد 1 ،1996) در بخش بیمارستان تا بحال هيچگونه اقدامات عملی و يا حتی مطالعات نظری در رابطه با شناسايي هزينه ها و محاسبه بهای تمام شده خدمات فعاليتهای خدماتی، انجام نشده است و با توجه به اهميتی که اطلاعات مالی و بهای تمام شده بر تصميم گيري های مديريت از ابعاد مختلف خواهد داشت، لزوم مطالعه و ارائه روشهای عملی و کاربردی در اين زمينه بسيار ضروری می باشد.در این بین ، یکی از چالش های اصلی بیمارستان ها افزایش صحت ، دقت و مرتبط بودن اطلاعات هزینه ها به منظور تصمیم گیری های درست مدیریتی و هزینه ای است ( کاپتینی و همکاران 2 ،1998 ) در اين بخش عليرغم ساير بخشهای اقتصادی مانند بخش صنعت و يا بعضی از بخشهای خدماتي حتی از سيستمهای سنتی جهت هزينه يابی و محاسبه بهای تمام شده استفاده نگرديده است. هدف هر نظام مدیریت هزینه و هزینه یابی نیز ، فراهم کردن اطلاعات دقیق و کاربردی برای کمک به سازمان ها به منظور ارائه کالاها و خدمات با کیفیت در محیط رقابتی است (گوناسکاران3 ، 1999) بنابراين لزوم مطالعه و بررسی سيستمهای مختلف در اين زمينه و استفاده از سيستمهاي نوين هزينه يابي كه در سطح دنيا معمولمي باشد، بعنوان يك ضرورت اساسي مطرح است و بايد به آن توجه ويژه ای گردد.هزینه را می توان به صورت هزینه برآورد هزینه نهایی محصول تعریف کرد(چن4 و وانگ 5 ،2007)در دهه های گذشته ، پیشرفت زیادی در روش های هزینه یابی روی داده است که از جمله جدیدترین آن ها می توان به روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت اشاره کرد( اینس و همکاران 6 ،1994) . ( تورنی 7 1996) ، سيستم “هزينه يابي برمبنا ي فعاليت“ يا اصطلاحا سيستمABC”1 است.هزینه یابی بر مبنای فعالیت را روشی برای سنجش هزینه ها ، عملکرد فعالیتها ومقاصد هزینه ای می داند. هزینه ها به هزینه فعالیتها در سطح واحد ، گروه ، محصول و هزینه درسطح موسسه تقسیم می شود( لر8،2000). اين سيستم با بكارگيري روشهاي مناسب، اثرات حاصل از تغييرات فعاليتها، پيچيدگي،تنوع و ويژگيهاي خاص هر فعاليت را در محاسبه هزينه ها بهای تمام شده آن منظور مي كند.در واقع این روش با این فرض طراحی شده است که فعالیتها و منابع ودر نتیجه هزینه ها را به خود اختصاص داده و محصولات و خدمات نیز را به خود اختصاص می دهند (تولینگتون9 و واچر10 ،2001) . به عبارت دیگر ، فرض اساسی هزینه یابی بر مبنای فعالیت آن است که فعالیت ها صرف محصولات ، منابع ، صرف فعالیت ها و هزینه ها ، صرف منابه می شود ( کاپلان 11 ، 1984) لذا ، این این ، روش هزینه ها را به فعالیت ها بر مبنای میزان بکارگیری منابع مرتبط کرده و سپس آن ها را به مقاصد هزینه ای بر مبنای میزان فعالیت های استفاده شده ، تخصیص می دهد(تورنی 1996) . به این صورت تمرکز هزینه یابی بر مبنای فعالیت بر ایجاد اطلاعات دقیق درباره هزینه محصولات است( کاپلان، 1984).سختار روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت نیز از دو مرحله تشکیل شده است: مرحله اول شامل برآورد منابعی است که به طور مستقیم در طبقه ی هزینه ای محصول قرار نگرفته است و متعلق به فعالیت های پشتیبانی است. در مرحله دوم نیز، هزینه هر فعالیت به نسبت یک معیار منتخب بر اساس حجم آن فعالیت به یک محصول تعلق می گیرد(اینس، 1995) سنجش عملکرد ( کینگ کات12 ،1991) هدایت تصمیم گیری ها ( موراکل 13 و وو 14 ،2001) و کمک به بودجه بندی درست است ( شانک 15 و گووینداراجان 16 ، 1993) يكي از ويژگيهاي اين سيستم كه آن را از ساير سيستم ها متمايزمي كند، توانايي شناسايي دقيق هزينه ها وارائه اطلاعات غير مالي جهت بهبود عملكرد وافزايش كارآيي فعاليتها مي باشد وتاحد ممكن با بكارگيري روشهاي مناسب اين اثرات را بطور كمّي جذب محاسبه بهاي تمام شده خدمات و محصولات مي كند. با توجه به اينکه عمده عناصر و منابع مورد استفاده در بخش خدمات، فعاليتهای نيروی انسانی می باشد، استفاده از اين سيستم بدليل قابليتها و تواناييهای آن بسيار مفيد می باشد.
بيان مسأله
امروزه با رشد و توسعه تكنولوژیهای پیشرفته در ابعاد مختلف توام با افزایش پیچیدگی و تنوع فعالیتها، درك این تغییرات و سنجش تاثیرات آن بر هزینه های سازمانی اهمیت زیادی دارد. اهمیت این امر برای واحدهای خدماتی با توجه به اینكه درجه تنوع و تغییرات در آنها، نسبت به فعالیتهای تولیدی بیشتر است، مضاعف می باشد. بدیهی است كه شناخت این فعالیتها و سنجش تاثیرات آن برهزینه های سازمانی مستلزم طراحی یك سیستم مناسب هزینه یابی در این زمینه می باشد. اهمیت شناخت وكنترل هزینه ها چه در موسسات دولتی و چه در سازمانهای خصوصی بر كسی پوشیده نیست. اما دستیابی به این مهم، نیازمند طراحی یك سیستم مناسب و كارآ است كه قادر به شناخت تنوع وپیچیدگی فعالیتهای، وسنجش تاثیرآن بر هزینه های ارائه خدمات باشد. سیستم های سنتی هزینه یابی، خصوصا سیستمهایی كه در سطح بیمارستانهای كشور استفاده می گردد، بدلیل ماهیت آن عملا قادر به برآوردن این انتظارات نمی باشد. چون این سیستمها بر اساس یكسری تعرفه های ثابت وضع شده و بدون توجه به شرایط و وضعیت هر بیمارستان، بهای تمام شده خدمات ارائه شده را محاسبه می كند. بدیهی است كه استفاده از این روش علاوه بر این كه باعث ایجاد اشكالات و نواقصی در محاسبه بهای تمام شده واقعی می گردد، اطلاعات مناسبی را برای تصمیم گیری در اختیار مدیران قرار نمی دهند. بنابراین لزوم استفاده از سیستمهای نوین هزینه یابی كه در سطح دنیا معمول می باشد، بعنوان یك ضرورت اساسی مطرح است. یكی از سیستم های نوین هزینه یابی كه كاربردهای گوناگون آن در فعالیتهای خدماتی روز به روز در حال گسترش است، سیستم “هزینه یابی برمبنا ی فعالیت“ یا اصطلاحا سیستم “ABC”1 است. این سیستم با بكارگیری روشهای مناسب، اثرات حاصل از تغییرات فعالیتها، پیچیدگی، تنوع و ویژگیهای خاص هر فعالیت را در محاسبه هزینه های آن منظور می كند. یكی از ویژگیهای این سیستم كه آن را از سایر سیستم ها متمایزمی كند، توانایی شناسایی دقیق هزینه ها وارائه اطلاعات غیر مالی جهت بهبود عملكرد وافزایش كار آیی فعالیتها می باشد. و تا حد ممكن با بكارگیری روشهای مناسب این اثرات را بطور كمّی جذب محاسبه بهای تمام شده خدمات و محصولات می كند.
1- آیابین قیمت تمام شده هر بیمار به روش سنتی و هزینهیابی بر مبنای فعالیت تفاوت معناداری وجود دارد؟
2- آیا بین میزان تخصیص سربار غیر مستقیم به روش سنتی و هزینهیابی بر مبنای فعالیت تفاوت معناداری وجود دارد؟
3- چگونه می توان تعرفه های وضع شده برای خدمات بیماران از طریق سیستم پیشنهادی با سیستم موجود در بیمارستان ولیعصر لامرد مقایسه کرد؟
فهرست
چكيده 1
فصل اول 2
1-1-مقدمه 3
2-1-بيان مسأله 5
3-1- اهميت مشكل 6
4-1عوارض ناشي از تداوم مشكل 7
5-1معرفي عوامل مؤثر 8
6-1تناقضات موجود دررابطه با طراحي سيستم پيشنهادي 10
7-1فوايد ناشي از اجرا و بكارگيريسيستم پيشنهادي 11
8-1سوالات و فرضيه هاي پژوهش 12
9-1 فرضیههای تحقیق: 12
10-1 نوآوري تحقيق: 12
11-1- اهداف پژوهش 13
12-1- محدوديتهاي پژوهش 13
13-1-اهميت پژوهش 14
14-1 تعاريف عملياتي: 15
1-14-1 هزینه یابی بر مبنای فعالیت : 15
2-14-1 هزینه های مستقیم : 15
3-14-1 هزینه غیر مستقیم : 15
4-14-1 فعالیت : 15
5-14-1 محرک هزینه: 15
6-14-1 منبع: 15
14-1-خلاصه فصل 16
فصل دوم: 17
چارچوب نظري سيستم پيشنهادي 18
1-2-مقدمه 18
2-2-مكانيزم عملكرد سيستم ABC 18
3-2-مراحل طراحي و بکارگيری سيستم پيشنهادي در بیمارستان ولیعصر لامرد 20
4-2-ادبيات تحقيق 28
1-4-2-مقدمه 28
5-2-پيشينه سيستمهای هزينه يابی و بهای تمام شده خدمات در بخش بیمارستان 29
6-2 پيشينه سيستم هزينهيابي بر مبناي فعاليت((ABC وكاربردهاي آن 34
7-2-آشنايي با مفاهيم نظري سيستم هزينه يابي بر مبناي فعاليت و چگونگی کاربرد آن در بخش خدمات 36
8-2- سيستمهاي هزينه يابي سنتي و نارسائيها ي آن 37
9-2-خصوصيات و تفاوتهای سيستمهای هزينه يابی در بخش بهداشت ودرمان با ساير بخشها 39
10-2- سيستم هزينه يابي بر مبناي فعاليت(ABC ) 41
11-2-ديدگاههای سيستم هزينه يابی بر مبنای فعاليت 42
1-11-2- مدل مقدماتی سيستم ABC 43
2-11-2- مدل دو بعدي سيستم ABC 43
12-2-ديدگاه تخصيص هزينه در مدل ABC 45
1-12-2-اطلاعات درباره فعاليتها 45
2-12-2-اطلاعات درباره استفاده كنندگان از خدمات 45
13-2 ديدگاه فرآيندي مدل ABC 46
1-13-2-محرک هزينه 47
2-13-2-سنجش عملكرد 47
14-2- اجزاء تشكل دهنده مدل ABC 48
1-14-2-اجزا ديدگاه تخصيص هزينه 48
1-14-2-منابع 48
2-14-2-محرك منابع 48
3-14-2-عنصر هزينه 49
4-14-2-فعاليتها 50
5-14-2-حوزه هزينه 50
6-14-2-مركز فعاليت 51
7-14-2-محرك فعاليت 51
8-14-2-هدف هزينه 51
15-2مكانيزم عملكرد عناصر سيستمABC در ديدگاه تخصيص هزينه 52
1-15-2-اجزا ديدگاه فرآيندي مدل ABC 53
2-15-2-ارزيابي عملكرد 55
16-2-مراحل طراحي مدل و بکارگيری سيستم ABC 56
17-2- تعريف مراكز فعاليت و گروه بندی فعاليتها در داخل مراکز فعاليت 57
18-2- آناليز فعاليت در داخل مراکز فعاليت جهت مشخص کردن فعاليتهای مربوط به هر کدام از اهداف هزينه 59
1-18-2-شناسايي منابع مورد نياز برای انجام هر کدام از فعاليتها و خصوصيات هر کدام از منابع 59
19-2تعريف و شناسايي محرك منابع 60
20-2- تعريف و شناسايي محركهاي هزينه بر حسب مراکز فعاليت 60
فصل سوم 94
1-3 مقدمه: 95
2-3 روش تحقيق: 95
3-3 ابزار تحقيق: 96
4-3 فرضيههاي تحقيق: 96
1-4-3 فرضيه اصلي اول: 96
2-4-3 فرضيه اصلي دوم: 96
5-3 قلمرو تحقيق: 96
6-3 دادههاي تحقيق (جامعه آماري): 97
7-3 متغيرهاي تحقيق: 97
8-3 روش جمعآوري دادهها: 98
9-3 روش تحليل دادهها: 98
فصل چهارم 100
1-4 مقدمه 101
2-4 آزمون فرضيهها: 101
3-4 فرضيه اصلي اول: 101
1-3-4 نتايج حاصل از آزمون فرضيه اصلي اول: 104
4-4 فرضيه اصلي دوم: 105
1-4-4 نتايج حاصل از آزمون فرضيه اصلي دوم: 106
فصل پنجم 108
1ـ5 نتيجهگيري و پيشنهادات: 109
2-5 نتيجهگيري كلي 109
3-5 پيشنهادات حاصل از تحقيق: 109
4-5 ساير پيشنهادات: 110
5-5 پيشنهاد براي تحقيقات آينده: 110
6-5 محدوديتهاي تحقيق: 110
منابع و مأخذ: 112
منابع و مأخذ:
الف ـ فارسي
1 )شباهنگ ، رضا ، « هزینه یابی برمبنای فعالیت و سیستم مدیریت هزینه » ، حسابداری مدیریت ، تیر ماه 1385.
2 ) نمازی ، محمد ، « بررسی سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در حسابداری مدیریت و ملاحظات رفتاری آن » ، زمستان 1385 .
3 ) عالیور ، عزیز ، « هزینه یابی مبتنی بر فعالیت » ، مهرماه 1385
4-نمازی، محمد، بررسی سیستم هزینه یابی برمبنای فعالیت در حسابداری مدیریت وملاحظات رفتاری ان، بررسی های حسابداری وحسابرسی، شماره 26و27، سال هفتم1378و1377
5-خدامی پور، احمد، زینالی، مهدی، سیستم بودجه بندی بر مبنای عملکردوتاثیر ان بر عملکرد ومسولیت پاسخگویی دولت، حسابرس، شماره 37، تابستان 1386
6-مدرس، احمد، دیانتی دیلمی، زهرا، هزینه یابی فعالیت محور، حسابرس، شماره 37، تابستان 1386
7-میرزائی، غلامرضا، حسابداری بر مبنای فعالیت ابزاری موثرذر برنامه ریزی وکنترل، ماهنامه حسابداری، سال سیزدهم، شماره 130
8-تالانه، عبدالرضا، تصمیم گیری در سیستم هزینه یابی بر اساس فعالیت، ماهنامه حسابدار، سال 11، شماره 117
9-خاکپور، حسین، مختاری، اکبر، مقدمه ای بر کاربرد سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت، ماهنامه حسابدار، سال 19، شماره167
10-جليليان،اميد – ارزيابيسيستمABCومقايسهآنباسيستمسنتيوتاثيرآنبرمتغيرهايمالي (كارخانهقندبيستون) – پاياننامهكارشناسيارشد – دانشگاهآزادواحدعلوموتحقيقات – سال 1383)
11-فرتوكزاده،حميدرضا – هزينهيابيمبتنيبرفعاليتبرمبنايزمان – مجلهگزيدهمديريت – شماره 44 – بهمن 1383
12- اقبالي ـ ناصر ـ ارزيابي برمبناي فعاليت و تائيد آن بر افزايش بهرهوري ـ مطالعه موردي كارخانه قند ياسوج – پاياننامه كارشناسي ارشد 81 دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم تحقيقات
13-عالي ور – عزيز – حسابداري صنعتي جلد اول – انتشارات سازمان حسابرسي – نشريه 158
ب ـ انگليسي
(1) Amin, M., Fergusson, D., Aziz, A., Wilson, K., Coyle, D., & Hebert P. (2003). The cost of allogeneic red blood cells–a systematic review. Transfusion Medicine, 13(5): 1479-1486.
(2) Anderson S.W., & Young, S.M. (1999). The impact of contextual and process factors on the evaluation of activity based costing systems. Accounting Organizations and Society, 27:195-211.
(3) Anderson, S.W. (1995). A framework for assessing cost management system changes: the case of activity based costing implementation at General Motors, 1985–93. Journal of Management Accounting Research, 7:1-51.
(4) Anderson, S.W., Hesford, J.W., & Young, S.M. (2002). Factors influencing the performance of activity based costing teams: a field study of ABC model development time in the automobile industry. Accounting, Organizations and Society, 27(3): 195-211.
(5) Arnaboldi, M., & Lapsley, I. (2003). Activity based costing, modernity and the transformation of local government. Public Management Review, 5(3): 345-375.
(6) Arnaboldi, M., & Lapsley, I. (2004). Modern costing innovations and legitimation: a health care study. Abacus, 40(1): 1-20.
(7)ADAM S. MAIGA – Extent of ABC use and its Consequences – University of Wisconsin Milwaukee – 2005
(8)BIRENDRA MISHRA AND IGOR VAYSMAN- Cost-system and Incentives – Traditional vs. Activity – Based Costing – Journal of Accounting Research – 3 December 2001 Printed in U.S.A – University of Texas
(9) CARLOS YORGHI KHOURY – the Activity Based Cost System ABC as a strategic Tool: An Empirical Test – Universidade Federal da Bahia – 2004
(10) CARSTEN HOMBURG – A Note on optimal cost Driver Selection in ABC- university of Mannheim – Management Accounting Research, Vol.12, No 2, 2001
(11) C.D. MECIMORE AND A.T.BELL- Activity Based Costing – Managment Accounting – Jan 1995
(12) Don R.HANSEN – MARYANNE M. MOWEN- Cost managment oklahoma state university – 2003
(13) HOHN L.DALY – Activity Based Pricing – AB.Pricing for competitive advantag – 2001.
(14) ROBERT S. KAPLAN – STEVEN R. ANDERSON – Time Driven Activity Based Costing – HarvardBusinessSchool – 2005
(15) SANDRA COHEN – GEORGE VENIERIS – EFROSINI KALMENAKI – ABC: Adopters, Supporters, Deniers and Unawares – AthensUniversity of Economics and Business – Department of Accounting and Finance
(16)TROND BJORNENAK – Diffusion and Accounting: the Case of ABC in Norway – Norwegian School of Economics & Business Administration – Managment Accounting Research, Vol 8, No 1, March 1997
(17)V.G. NARAYANAN – Harvard Business School – RATNA G. SARKAR – Harvard University – General Management unit – ABC at In steel
(18)Industries – July 1999
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.