تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه نهم به شیوه فعال براساس روش ویلیام رومی

هدف از این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه نهم به شیوه فعال براساس روش ویلیام رومی می باشد

تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه نهم به شیوه فعال براساس روش ویلیام رومی درسال تحصیلی 96-1395

چکیده

هدف از این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه نهم به شیوه فعال براساس روش ویلیام رومی درسال تحصیلی 96-1395 می باشد. در مجموع هدف کلی این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه نهم ابتدایی سال 1395 بر اساس روش ویلیام رومی و تعیین نظرات دبیران کتاب مذکور نسبت به محتوای آن در سال تحصیلی 96-1395 در شهر ——، می باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و روش مورد استفاده، پیمایشی است که به تحلیل محتوای کتاب مذکور بر اساس الگوی ویلیام رومی، و تشریح و توصیف نظرات معلمان در مورد محتوای کتاب می پردازد. جامعه آماری پژوهش شامل دبیران زن و مرد دوره نهم ابتدایی شهر —— در سال تحصیلی 96- 1395 است که نمونه آماری پژوهش، مشتمل بر 10 نفر از دبیران زن و مرد می باشد که در سال تحصیلی 96- 1395 به تدریس مشغول اند. در این پژوهش داده ها به وسیله ی ابزار پژوهش (فرم تحلیل محتوای ویلیام رومی و پرسش نامه) جمع آوری و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. هم چنین برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های مناسب آماری در سطوح توصیفی و استنباطی استفاده شد. در نتیجه پژوهش می توان گفت که متن کتاب علوم تجربی پایه نهم ابتدایی دعوت به پژوهش ندارد. سوالات فعالیت ها و کار در کلاس ها و کاربرگه های کتاب علوم تجربی پایه نهم ابتدایی سال1395 دعوت به پژوهش دارد. تصاویر و شکل های کتاب علوم تجربی پایه نهم ابتدایی سال1395 توانائی فکر کردن دانش آموزان را زیاد می کند، یعنی میزان دعوت به پژوهش یا به تفکر واداشتن تصویرها و شکل های کتاب مطلوب است.

کلید واژه ها: تحلیل محتوا،  روش ویلیام رومی، علوم تجربی

مقدمه

قرآن کریم می فرماید: ((و ا لله اخرجکم من بطون ا مها تکم لا تعلمون شیئا وجعل لکم السمع والا بصاروالافعدة لعلکم تشکرون)) (قرآن کریم، سوره نحل، آیه 78)
” وخداشما راازبطن مادران برون آورد درحالیکه هیچ نمیدانستیدوبه شماچشم، گوش وقلب (بتدریج) عطا کرد، تا مگرشکر (این نعمتها) رابه جای آرید. تعلیم وتربیت فرایندی کمکی در رشد و تکامل انسان است، وتعلیم وتربیتی از نظر دین مبین اسلام، مورد قبول است که پویا، مبتنی برتحقیق، تفکر، تعقل و استدلال باشد، که انسان بر خواسته از آن، چشم و گوش بسته وپذیرای هر چیز نخواهد بود. بلکه انسانی است صا حب خرد که دارای استقلال عقل وفکر است وقدرت تجزیه وتحلیل مسائل را دارا می باشد]1[.
انسان برای رشد و اعتلای خود وساختن آینده ای بهتر، ناگزیربه استفاده ازتجربه های دیگران بخصوص درقالب کتاب وکتابت است وکشورهای مختلف برای بیان برنامه درسی ازکتاب درسی استفاده میکنند ودرموردخط مشی کلی رهنمودهایی می دهند]2[.
ازجمله دغدغه های اصلی نظام آموزشی در هر جامعه ای تدوین برنامه های درسی وکتابهای درسی مطلوب برای تحقق اهداف آموزشی است، که برنامه درسی د رپی آنست که شرایط، موقعیّت ووسایل مورد احتیاج رادر حیطه تعلیم وتربیت برای فراگیران با شرایط فعلی ونیازهای مشخص آنان فراهم سازد وزمینه تربیت و رشد همه جانبۀ آنان مهیا گردد. به عبارتی طرح برنامه درسی دریک نگاه متفاوت، هستۀ مرکزی تربیت راشکل می دهد ومؤثرترین وسیله جهت هدایت رشد همه جانبه افراد وتغییردرنگرشها ورفتارهاست
…

بیان مساله

تعلیم و تربیت محور همه ی فعالیت ها ی کشور است در صورت نامطلوب بودن آثار نظام تربیتی، همه ی بخشهای نظام آسیب می بینند برای جلوگیری از این آسیب باید برنامه داشت. گفتنی است که برنامه ریزی با شناسایی نقاط آسیب زا امکان فرصت مقابله با آنها را به وجود می‌آورد. در آموزش و پرورش برنامه ریزی های گوناگون وجود دارد که هرکدام برای هدفهای خاصی انجام می گیرد هر یک از این انواع که زمینه ی مخصوص و مشخص دارد از یکدیگر تمیز داده شوند تصمیمات دقیق تری اتخاذ می شوند. از این برنامه ریزی ها برنامه ریزی درسی می‌باشد که این نوع برنامه ریزی با یادگیری ارتباط نزدیک تری دارد و به طراحی عناصر و عوامل مختلف آن مربوط می شود فرایند یادگیری تابع عوامل گوناگون است که هر یک در جریان و چگونگی یادگیری تاثیر دارند: استعدادها و تواناییهای و وسایل آموزشی این عوامل باید به صورت مجموعه ی به هم پیوسته عمل کنند وهر عامل جزئی از کل محسوب شود]1[.
ازجمله دغدغه های اصلی نظام آموزشی در هر جامعه ای تدوین برنامه های درسی وکتابهای درسی مطلوب برای تحقق اهداف آموزشی است، که برنامه درسی در پی آنست که شرایط، موقعیّت و وسایل مورد احتیاج رادر حیطه تعلیم وتربیت برای فراگیران با شرایط فعلی ونیازهای مشخص آنان فراهم سازد وزمینه تربیت و رشد همه جانبۀ آنان مهیا گردد. به عبارتی طرح برنامه درسی دریک نگاه متفاوت، هستۀ مرکزی تربیت را شکل می دهد و مؤثرترین وسیله جهت هدایت رشد همه جانبه افراد وتغییر درنگرشها و رفتارهاست[2]. برنامه درسی به عنوان مجموعه ای از تجارب یادگیری به گونه ای که دانش آموزان مهارتهای عمومی و دانش لازم در زمینه های مختلف را کسب کنند، و برای دستیابی برنامه درسی احتیاج به کتابهای درسی داریم وسیله ای برای تحقیق هدفهای برنامه درسی است و به دانش سازمان یافته و اندوخته شده اصطلاحات واقعیات، حقایق، قوانین اصول روش ها ومفاهیم، تعمیمها، پدیده ها و مسائل مربوط به یک موضوع علمی، محتوا گفته می شود
…

…
حال در این پژوهش پژوهشگر به بررسی میزان به کارگیری روش فعال در ارائه تحلیل محتوا ی کتاب درسی علوم تجربی اول متوسطه پایه نهم با روش ویلیام رومی می پردازد. ودر پایان این مسئله مورد سوال است که آیا افراد متخصص و برنامه ریز توانسته اند موارد تغییر از لحاظ محتوایی و متن و تصاویر و سئوالات به طور کلی روش فعال را توانسته اند پیاده کنند یا نه ؟ آیا فراگیران در امر پژوهشی و کاوش و تحقیق به صورت فعال بوده و یا به صورت تحمیلی یا غیر فعال هنوز می باشد ومورد تحلیل قرار می دهد. و در کل پژوهشگر به دنبال این سوال است که آیا محتوای کتاب علوم تجربی دوره اول متوسطه پایه نهم درسال تحصیلی 96-1395 به شیوه فعال تنظیم شده است؟

فهرست مطالب

فصل اول:
کلیات تحقیق 1
1-1- مقدمه 2
1-2- بیان مساله 4
1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق: 9
1-4- اهداف تحقیق: 11
1-4-1- هدف کلی: 11
1-4-2- اهداف ویژه: 11
1-5- پرسش های تحقیق: 11
1-5-1- سوال اصلی: 11
1-5-2- سوالات ویژه: 11
1-6- تعریف متغیرهای تحقیق: 12
1-6-1- تعاریف مفهومی 12
1-6-2- تعاریف عملیاتی 13
فصل دوم:
پیشینه پژوهشی و ادبیات نظری تحقیق 14
2-1- مقدمه: 15
2-2- برنامه درسی 16
2-3- تعریف یادگیری فعال 17
2-4- شیوه های ارائه محتوای کتاب های درسی 19
2-5- طراحی برنامه های درسی فعال از دیدگاه صاحب نظران 20
2-5-1- ژان ژاک روسو 20
2-5-1-1- کاربرد نظریات روسو در طراحی برنامه های درسی فعال 22
2-5-2 ـ جان دیویی 23
2-5-3- جروم ـ اس ـ برونر 26
2-6- دیدگاه ویلیام رومی وارتباط آن با یادگیری فعال: 30
2-7- سیر تحول برنامه های درسی آموزش علوم در جهان: 34
2-7-1- تا آغاز قرن شانزدهم میلادی 35
2-7-2- از آغاز قرن شانزدهم تا سال 1850 میلادی 35
2-7-3- از 1850 تا 1916 میلادی 37
2-7-4- از 1916 تا 1950 میلادی 39
2-7-5- از 1950 تا 1980 میلادی 41
2-7-6- از 1980 تا 2000 میلادی 45
2-7-7 ـ از سال 2000 میلادی تا کنون 46
2-8- سیر تحول برنامه های درسی آموزش علوم در ایران 49
2-8-1- سال 1268 هجری شمسی 49
2-8-2- سال 1289 هجری شمسی 50
2-8-3 ـ سال 1290 هجری شمسی 50
2-8-4 ـ سال 1307 هجری شمسی 50
2-8-5- سال 1308 هجری شمسی 51
2-8-6 ـ سال 1312 هجری شمسی 51
2-8-7 ـ سال 1317 هجری شمسی 51
2-8-8 ـ سال 1335 هجری شمسی 52
2-8-9 ـ سال 1337 هجری شمسی 52
2-8-10- سال 1342 هجری شمسی 52
2-8-11- سال 1345 هجری شمسی 52
2-8-12- سال 1370 هجری شمسی 53
2-8-13 ـ سال 1373 هجری شمسی تاکنون 53
2-9- اهمیت و نقش آموزش علوم در دوره متوسطه در ایران و جهان 54
2-10اهداف آموزش علوم در دوره متوسطه در ایران و جهان 57
2-11- تکنیک های متداول در تحلیل کتابهای درسی: 58
2-12-تعریف و مفهوم محتوا: 62
2-13-تعریف تحلیل محتوا 63
2-14-ویژگی های تحلیل محتوا: 64
2-15-اهداف تحلیل محتوا 66
2-16-نقش و اهمیت تحلیل و محتوا : 66
2-17- پیشینه تحقیق 68
فصل سوم روش تحقیق 78
3-1- مقدمه 79
3-2- نوع روش تحقيق: 79
3-3- روش گردآوري اطلاعات 80
3-4- ابزار گردآوري اطلاعات 80
3-5- جامعه آماري، روش نمونه گيري و حجم نمونه 81
3-6- روش تجزيه و تحليل داده ها: 81
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده‌ها 84
4-1- مقدمه 85
4-2- آمار توصیفی 85
فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري 121
5-1-خلاصه اي از پژوهش 122
5-2- بيان يافته ها و بحث پيرامون آن 122
5-3- پیشنهادهای پژوهش 124
5-3-1- پیشنهادات کاربردی 124
5-3-2-پيشنهادهای پژوهشي 125
5-4- محدودیت های پژوهش 126
منابع 127

منابع

[1]. ملکی، حسن، برنامه ریزی درسی (راهنمای عملی)، انتشارات پیام اندیشه، مشهد، 1390.
[2]. اسفیجانی، اعظم،زمانی، بی بی عشرت و نصرآبادی، حـسنعلی بـختیار. مقایسه کتابهای درسی علوم ابتدایی ایران از نظر میزان توجه‌ به‌ مهارتهای‌ گوناگون در فرایند پژوهش با آمـریکا و انـگلستان، فصل‌ نامه‌ مطالعات برنامه درسی، سال سوم، 1387. شماره 8،132-155.
[3]. Ogoud C. (2009). Examination of the biology textbook for grades in high school education and the ideas of the preservice teachers. Procedia Social and Behavioral sciences 1, 2504-2512.
[4]. Cobanoglu, Y. and karakaya K. (2010). Children’s social rights in social studies textbooks in Turkish elementary education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2 (2),581-576.
[5]. یار محمدیان، محمد حسینی، اصول برنامه ریزی درسی، انتشارات یادواره، تهران، 1389.
[6]. اوجانی، افسانه. تحلیل محتوای‌ کتاب عـلوم تـجربی پنجم ابتدایی با توجه به اصول علمی برنامه ریزی درسی دبررسی میزان انـطباق آن بـا‌ توانایی‌ ذهنی‌ کودکان10-11ساله.پایـان نـامه ارشد دانـشگاه آزاد واحـدمرکز.1378.
[7]. امام جمعه،سیدمحمدرضا، تـحلیل مـحتوای کتابهای علوم ابتدایی سال 1386-1387، پایان‌ نامه ارشـد دانـشگاه تـربیت مدرس، 1389.
[8]. رفيع پور، فرامرز؛ تحليل محتوا و روش تحقيق در وسايل ارتباط جمعي، پژوهشنامه دانشكده ي ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهيد بهشتي، 1385 ، شماره مسلسل 6.
[9]. برونس جويس و مارشاويل؛ الگوهاي تدريس و تحليل محتوا، ترجمه محمد رضا برنجدي، جلد سوم، تهران، نشر مؤف، 1388.
[10]. جعفری هـرندی،رضـا (1388). بررسی تطبیقی برنامه درسی آموزش عـلوم ایران و کشورهای‌ منتخب‌ بـه‌ مـنظور ارایه ی الگویی برای برنامه درسـی آمـوزش علوم در کشور ایران. پایان نامه دکتری‌ رشته‌ برنامه‌ ریزی درسی دانشگاه اصفهان.
1 علیرضایی، مریم. جایگاه هویت ملی و دینی در کتب درسی دوره متوسطه. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه بیرجند. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. 1385.
2 – یارمحمدیان، محمدحسین .اصول برنامه ریزي درسی،مبانی فلسفی،روانشناختی وجامعه شناختی.تهران،موسسه چاپ وانتشارات یادواره کتاب. 1377. ص 120
3- Harlan,W.E Ffective Teaching Of Science. Edinburgh:Scottisn Council For Reseach in Education. Available at. 1999 :http:∥eric.ed.gov.
[11]. فتحی ،کوروش،اصول ومفاهیم اساسی برنامه ریزی درسی ،انتشارات علم استادان ،1393.
[12]. طالب زاده ،محسن ،روانشناسی رشد،انتشارات مدرسان شریف،1390.
[13]. انارکی، فیروز. بررسی تأثیر فعالیت علوم بر پرورش خلاقیت کودکان پیش دبستانی. پایان نامه، کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید رجایی. 1387. ص 43 – 48
[14]. فردانش ،هاشم ،مبانی نظری تکنولوژی آموزشی،انتشارت سمت،1390.
[15]. یارمحمدیان، محمدحسین(1385).تحقیق کیفی. تهران: سمت.
[16]. Ary,D.& et al (1996). Inttoduction to research in education California. Sage puplication.
[17]. نوریان، محمد.راهنمای عملی تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی، تهران: شورا. 1388.
[18]. ظفری نژاد، عادل. راهنمای عملی مهارتهای مطالعه و پژوهش، تهران: کورش. 1390.
[19]. دلاور، علی. مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. چاپ 3، تهران: رشد. 1383.
[20]. آلن، بودو. خلاقیت در آموزشگاه. ترجمه علی خانزاده. تهران: چهره. 1358.
[21]. صالحی نجف آبادي، نعمتالله. بررسی تحلیلی کتب درسی ریاضی دوره ابتدایی در رابطه با رشد خلاقیت فراگیران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی. 1378.
[22]. سرداري گرده، باقر. بررسی تحلیل محتواي کتب درسی علوم دوره ابتدایی در رابطه با اعمال ذهنی و شاخص هاي خلاقیت از نظر گیلفورد. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی. 1381.
[23]. آقازاده، محرم؛ واحدیان، محمد.راهنمای عملی برنامه ریزی درسی. تهران: نورپردازان پیوند. 1375.
[24]. قادري،مصطفی. بررسی تطبیقی کتابهاي درسی وراهنماي معلم علوم دوره ابتدایی ایران و آمریکا براساس طبقه بندي حیطه شناختی بلوم، پایان نامه ارشد دانشگاه تربیت معلم. 1379.
[25]. امام جمعه،سیدمحمدرضا. تحلیل محتواي کتابهاي علوم ابتدایی پایه¬های سوم و چهارم، پایان نامه ارشد دانشگاه تربیت مدرس.1377
[26]. خورسند، یاد مهر. ارزشیابی وتحلیل کتاب اجتاعی سوم ابتدایی ،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد خوراسگان، 1379.
[27]. عابدي، جمال. خلاقیت وشیوه هاي نو دراندازه گیري آن. مجله پژوهش¬هاي روانشناختی، 2(2-1) . 1372.
[28]. Linda Niman. Whats Creativity, http://www.creativityatwork.com/?s=creativity (2013, Nov. 3). 2007
[29]. Pandey, Sharadindu, Sharma,PRK. Organizational Factors for Exploration and Exploitation. . Journal of Technology Management & Innovation 4(1): 48-58. 2009
[30]. پیرخائفی، علیرضا. خلاقیت( مبانی و روش های پرورش). چاپ دوم، تهران: هزاره ققنوس. 1387.
[31]. مهدوي پور، محمدرضا. تحلیل محتواي کتابشیمی نظام جدید متوسطه از نظر تطبیق با عوامل خلاقیت گیلفورد و مهارت حل مسأله گانیه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید رجایی. 1387.
[32]. پیرخایفی، علیرضا. پرورش خلاقیت. کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان. مرکز آموزش از راه دور. 1379.
[33]. حسینی، افضل السادات. ماهیت خلاقیت و شیوه هاي پرورش آن (چاپ پنجم). مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي. 1388 .
[34]. منطقی، مرتضی. بررسی پدیده¬هاي خلاقیت در کتابهاي درسی دبستان، بررسی تأثیرآموزش خلاقیت دردانش آموزان ابتدایی و ارائه الگویی براي آموزش خلاق آن. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. 1380. ص 26-45
[35]. Fernandes, Augusto, Antonio, da Silva Viera, Sonia, P Medeiros, Rnato M Natal Jorje, Albertina.. Structured Methods of New product Development and Creativity Management: A Teaching Experience. reativity and Innovation Managemen. 18(3): 160- 175. 2009.
[36]. بهداروند، فاطمه. بررسی تحلیلی وتطبیقی کتابهاي درسی علوم تجربی پایه سوم و چهارم ابتدایی در هندوستان با عوامل خلاقیت گیلفورد. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی. 1383 . ص 81-88
[37]. فرنودیان، فرجالله. محتواي درسی و پرورش خلاقیت دانش¬آموزان. مجله رشد تکنولوژي آموزشی، شماره 7. 1369 .
[38]. قاسمی، فرشید؛ جهانی،جعفر. ارزیابی اهداف ومحتوای کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی از دیدگاه الگوی خلاقیت پلسک، فصل نامه ی مطالعات برنامه ی درسی، سال سوم شماره ی 10، 39-64، 1388.
[39]. شاه محمدی، نیره. تحلیل محتوای علوم تجربی پایه چهارم و پنجم ابتدایی با استفاده از روش ویلیام رومی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد رودهن.
[40]. Mundi .centre ror global education (2006) . global citizenship what is it ? www.mundi org .uk
[41]. امام جمعه ، سید محمد رضا ( 1377) . تحلیل محتوا کتاب های علوم تجربی پایه سوم و چهارم ابتدائی در سال تحصیلی 77-76 . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس .
[42]. رضوانی، روح الله، ((تحلیل محتوا))، مجله پژوهش، سال دوم، شماره اول، بهار و تابستان 1389، صفحات 137 ـ 156.
[43]. كريپندورف، كلوس، ((تحليل محتوا، مباني روش شناسي))، ترجمه هوشنگ نايبي، تهران، نشر ني ، چاپ سوم، 1386، صفحات 14 ـ 13..
[44]. عسگری، محمد. تأثیر روش های آموزش خلاقیت بر میزان خلاقیت دانش آموزان دختر پایه ی چهارم ابتدایی. پژوهش های روان شناختی، دوره 10، شماره 3 و 4، 1386: 89-98.
[45]. بهروزی. ناصر.ضرورت پرورش خلاقیت در آموزش عالی. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، شماره 29، دوره 8، 1385: 81- 29.
[46]. سام خانیان، محمد ربیع. خلاقیت و نوآوری در سازمان آموزشی(مفاهیم، نظریه ها، تکنیک ها و سنجش)، چاپ دوم، تهران: رسانه تخصصی. 1387
[47]. Raghib M. Analysis of University students’ spiritual intelligence and its relationship with demographic, J Psychol Studies; 8(3): 39-56. 2009 [Persian]
[48]. آمابلی، ترزا. شکوفایی خلاقیت. ترجمه: حسن قاسم زاده و پروین عظیمی(1388)، چاپ پنجم، تهران: دنیای نو. 2003.
[49]. تورنس، اي. پال. خلاقیت. مترجم حسن قاسم زاده. تهران: نشر دنیاي نو. 1381.
[50]. Beghetto, R. A. Does creativity have a place in classroom discussions? Prospective teachers’ response preferences. Thinking Skills and Creativity, 2(1), 1-9.2009.
[51]. حسيني يزدي، عطيه سادات و احمديان، مينا . تحلیل محتواي كتاب هاي درسي علوم تجربي دوره ابتدايي از لحاظ میزان پرداختن به انواع پرسش هاي درسي. پژوهش در برنامه ريزي درسي، سال یازدهم.، دوره دوم، شماره16 (پیاپی 43). زمستان1393 صفحات 641- 637.
[52]. سلیمی، لیلا، عصاره، علیرضا، تحلیل محتوای کتاب درس علوم تجربی سال دوم راهنمایی براساس خلاقیت گیلفورد، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،دوره دوم، شماره 4،: 73-102 بهار 1392.
[53]. استادحسنلو، حسین، تحلیل محتوای کتاب های علوم تجربی پایه چهارم و پنجم ابتدایی براساس اهداف آهوزشی مريل، پژوهش دربرنامه ریزی درسی، سال نهم، دورة دوم، شمارة6 (پیاپی 33) ،1391 . صفحات 41- 37.
[54]. امیراحمدی، یونس، تحلیل کتب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی بر مبنای الگوی حل مساله دیویی ، پژوهش دربرنامه ریزی درسی، سال نهم، دورة دوم، شمارة 8 (پیاپی 35) : 95 – 86 ،1391. صفحات 87- 99.
[55]. عیناوي، ندا. بررسی و تحلیل محتواي کتاب علوم دوره ابتدایی با عوامل خلاقیت گیلفورد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی. 1383 .
[56]. موسی پور، نعمت الله، مبانی آموزش متوسطه، مشهد، انتشارات استان قدس رضوی، 1394.
[57]. صفوی، امان الله، کلیاتی درباره آموزش علوم، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 3، 1388.
[58]. گيبس، ويت و فاكس، داگلاس؛ بحران كاذب در آموزش علوم، ترجمه شوراي گزينش ترجمه متون دفتر، انتشارات كمك آموزشي، نشريه جوانه، 90-95، بهار و تابستان 1387.
[59]. نصرالهی گیسل، قاسم، تجزیه وتحلیل کمی بخش جغرافیای کتب تعلیمات اجتماعی پایه های چهارم وپنجم دبستان وکتب جغرافیای دوره راهنمایی به روش ویلیام رومی،پایان نامه کارشناسی ارشد، 1394، تهران دا نشگاه علامه طباطبایی.
[60]. فتحی واجارگاه، کورش. اصول و مفاهیم برنامه‌ریزی درسی. تهران: انتشارات بال، 1390.
[61]. سیدی، احسان. تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی چهارم ابتدایی بر اساس تکنیک ویلیام رومی و مقایسه محتوای کتاب بر اساس هدفهای رفتاری حیطه شناختی، انتشارات اداره کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی، چاپ دوم، 1389.
[62]. شاه محمدی (1388). تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی با استفاده از روش ویلیام رومی. مؤسسه پژوهش برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی.
[63]. ولیزاده، حسن (1386). فراتحلیلی بر مطالعات انجام‌شده در حوزه برنامه درسی علوم تجربی دوره ابتدایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد هشترود.
[64]. Forschauer, India. Children’s social rights in social studies textbooks in Turkish elementary education. Procedia-Social and Behavioral Sciences,2014, 2 (2),581-576.
[65]. Eizen, S. Harlen, w. Bilgal, E . Research and development of science in the primary school. International journal of science educaton,2012.
[66]. Ediger, Marlow. Text book in American society: Politics and Pedagogy. Albany.NY: state university of New York press.2010.
[67]. Cobanoglu, F. & karakaya, A (2010) teaching clementary science with toy U.S, Connecticut :155.
[68]. Gomez, D (2009) the future of science inelementary U.S, Colombia.p:182.
[69]. Gorecek,kocorulah M.S,(2009) evaluation of grade,physics curriculum based on teachers views,prcedia social and behavioral science.