بررسی رابطه معنادار بین عزت نفس و رضایت زناشویی در بین زوجین

هدف اين پژوهش، بررسی رابطه عزت نفس و دینداری با رضایت زناشویی در زوجین شهر ندوشن بود.

بررسی رابطه معنادار بین عزت نفس و رضایت زناشویی در بین زوجین

چکیده

هدف اين پژوهش، بررسی رابطه عزت نفس و دینداری با رضایت زناشویی در زوجین شهر ندوشن بود. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. بدین منظور 113 نفر از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و با استفاده از پرسشنامه های رضایت زناشویی، عزت نفس و دینداری مورد سنجش قرار گرفتند. نتايج نشان داد رابطه عزت نفس با رضایت زناشویی کل و ابعاد آن (به جز ابعاد ارتباطات زناشویی، رابطه جنسی و ازدواج و فرزندان) معنادار (05/0> p) و رابطه دینداری با رضایت زناشویی کل و ابعاد آن (به جز ابعاد مدیریت مالی، اوقات فراغت و رابطه جنسی) معنادار (05/0> p) است. عواملی نظیر نقش مهارت های مثبت نگری و خوش بینی، سازگاری و انعطاف پذیری، سرسختی روانشناختی و چالش طلبی در عزت نفس و دینداری به عنوان تبیین های احتمالی نتایج مورد بحث قرار گرفته و در پايان محدوديت ها و پبشنهادات نیز ارائه شده اند.
کليدواژه ها: عزت نفس، دینداری، رضایت زناشویی

مقدمه

هیچ جامعه ای نمی تواند ادعای سلامت کند چنان چه از خانواده هایی سالم برخوردار نباشد و هیچ یک از آسیب های اجتماعی نیست که فارغ از تأثیر خانواده پدید آید . زوج های سالم ،خانوادههای سالم را می سازند و خانواده های سالم جامعه سالم را.  پس برای داشتن جامعه ای سالم باید به سلامت نخستین واحد اجتماع یعنی سلامت خانواده اهمیت داد.یکی از عوامل تعیین کننده سلامت خانواده رضیت زناشویی می باشداستواری واستحکام خانواده به ازدواج ورابطه زناشویی پایداروبنیا دین بستگی داردیعنی هر گونه تزلزل وسستی در رضایت زناشویی  ویا عدم وجود یک ازدواج موفق   می دهد.

انسان یکی از بهترین مخلوقات خداوند است که این آفریده خداوند دارای جلوه های ویژه ای است در طول قرنهای گذشته  دیدگاه تمام حکیمان و فیلسوفان و…موید این اصل بوده است که انسان نیاز دارد خود را خوب و منطقی واخلاقی  جلوه دهد همه روانشناسان پذیرفته اند که انسان دارای نیاز به عزت نفس است برای انسان هیچ چیز مهمتر از داوری در مورد خود وعزت نفس خودش نیست ارزشیابی هر شخص از خودش مهم ترین عامل در رشد روانی اوست. بنابراین تصوری که یک فرد از خویشتن دارد به طور ضمنی در همه واکنش های او تجلی می کند عزت نفس یعنی خود را باور داشتن یا خود باوری که از اصطلاحات متعدد دیگری نیز برای نشان دادن این حالت استفاده می شود مانند اعتماد به نفس ،حرمت نفس،احترام به خود،اتکای به نفس و اطمینان به خود .

اهمیت عزت نفس در زندگی اجتماعی آن قدر زیاد است که بر اساس آن می توان روابط خود را با دیگران تنظیم کرد و به میزانی که انسان این احترام به خود را از دست می دهد انسانیت خود را از دست می دهد.بر همین اساس یکی از تعلیمات امامان بزرگوار ارائه رهنمودهایی برای افزایش عزت نفس و احترام به خویشتن است.

بیان مساله

عزت نفس بخشی از خود پنداره است حداقل ترکیبی از اطلاعات عینی و ارزش های ذهنی که فرد برای آن اطلاعات قائل است و در برگیرنده عواملی چون اعتماد به فس ،حرمت نفس ،خود باوری و…می باشد.

عزت نفس احساسی است که فرد در مورد ابعاد مختلف هویتی اجتماعی و شخصی و جسمی دارد. عزت نفس به عنوان یک نیاز شامل احساساتی است که یک انسان به داشتن آن در یک سیستم متقابل اجتماعی محتاج آن است بدین معنی که ما نیاز داریم تا افکار خود را با دیگران ردوبدل نمائیم و در درون خود احساس کنیم که با ارزشیم و همچنین احساس کنیم که دیگران ما را با ارزش می پندارند و معتقد باشیم که آنها هم با ارزشند.

ارتباط ازدواج با توسعه یافتن شخصیت فرد (عزت نفس) انکار ناپذیر است زیرا پس از ازدواج نخستین مرحله خروج از خود طبیعی فردی ((من)) و تبدیل به ((ما)) شدن است. شهید مطهری در این باره می گوید :یک ویژگی اخلاقی است که انسان جزءدر مکتب تشکیل خانواده نمی تواندآن ها را کسب کند .تشکیل خانواده یعنی یک نوع علاقمند شدن به سرنوشت دیگران …تجربه نشان دادهاست که اخلاقیون وریاضت کش ها که این دوران را نگذرانده اند ،تا آخر عمر یک نوع خامی در آنها وجود دارد ویکی از عللی که در اسلام ،ازدواج یک امر مقدس و یک عبادت تلقی می شود همین است …آن ((من)) تبدیل به ((ما)) می شود به طوری که انسان آنقدر به سرنوشت خانواده علاقه مند است که به سنوشت شخص خودش،رنج می برد تا آنها در آسایش باشند.

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات پژوهش 1
1- کليات 2
1-1-مقدمه 2
1-2- بیان مساله 3
1-3-اهمیت وضرورت پژوهش 5
1-4-اهداف پژوهش 7
فصل دوم: پیشینه پژوهش 8
2-1-1- پژوهش های داخلی 9
2-1-2-پژوهش های خارجی 12
فصل سوم: مبانی نظری پژوهش 14
3- مبانی نظری 15
3-1- مبانی نظری رضایت زناشویی 15
3-1-1- تعریف ازدواج 15
3-1-2- رضایتمندی زناشویی 16
3-1-3- ابعاد رضایت زناشویی: 17
3-1-4- سه مرحله مهم در زندگی زناشویی: 17
3-1-5- عوامل مؤثر بر موفقیت در زندگی زناشویی: 18
3-1-6- عوامل رضایت زناشویی: 20
3-1-7- نظریه‌های ارائه شده در رابطه با رضایت زناشویی: 20
3-1-7-1-رابطه شخصیت و رضایت زناشویی: 20
3-1-7-2- رابطه فاش سازی عاطفی و رضایت زناشویی: 21
3-1-7-3- مکتب عاطفی –عقلانی: 21
3-1-7-4- رضایتمندی زناشویی از دیدگاه اسلام 24
3-2- مبانی نظری عزت نفس 26
3-2-1- تعریف عزت نفس 26
3-2-2-تاریخچه ی عزت نفس 27
3-2-3-عزت نفس از دیدگاه قرآن و احادیث و دانشمندان اسلامی 28
3-2-5- منابع عزت نفس 30
3-2-6- نظریه های عزت نفس 31
3-2-7-اهمیت عزت نفس: 34
3-2-8-عوامل مؤثر بر عزت نفس: 35
3-2-9- نکات قابل توجه در پرورش عزت نفس 37
3-2-10- زمینه های عزت نفس اجتماعی 37
3-3- مدل پژوهش 39
فصل چهارم: روش پژوهش 41
4-1- روش 42
4-2- جامعه آماری 43
4-3- حجم نمونه آماری 43
4-4- شیوه نمونه گیری 43
4-5- ابزار گرد‌آوری داده‌ها 43
4-6- تکنیک هاي تجزيه و تحليل داده‌ها 44
4-7- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش 45
متغیرهای پژوهش 45
فصل پنجم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 46
5- تجزيه و تحليل داده‌ها 47
5-1- آمار توصيفي 48
5-2- آمار استنباطی 57
فصل ششم: بحث و نتیجه گیری 63
6- بحث و نتیجه گیری 64
6-1- نتیجه گیری 64
6-2-محدودیت های پژوهش 71
6-3-پيشنهاد های پژوهشی 71
فهرست منابع و مأخذ 72
پیوست 74

فهرست جدول ها

جدول 5-1. شاخص های مربوط به فراوانی جنسیت افراد نمونه 48
جدول 5-2. شاخص های مربوط به فراوانی تعداد فرزند افراد نمونه 48
جدول 5-3. شاخص های مربوط به فراوانی سنّی افراد نمونه 49
جدول 5-4. شاخص های مربوط به فراوانی تحصیلات افراد نمونه 50
جدول 5-5. شاخص های مربوط به فراوانی مدت ازدواج در افراد نمونه 51
جدول 5-6. شاخص های مربوط به فراوانی تحصیلات همسر افراد نمونه 52
جدول 5-7. شاخص های مربوط به فراوانی شکل ازدواج افراد نمونه 52
جدول 5-8. شاخص های مربوط به فراوانی طریق آشنایی با همسر در افراد نمونه 53
جدول 5-9. شاخص های مربوط به فراوانی نوع ازدواج در افراد نمونه 53
جدول 5-10. شاخص های مربوط به فراوانی هزینه خانوار در افراد نمونه 54
جدول 5-11. شاخص های مربوط به فراوانی شغل همسر 55
جدول 5-12. شاخص های توصیفی متغيرهاي پژوهش 55
جدول 5-13. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین عزت نفس و موضوعات شخصیّتی 57
جدول 5-14. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین عزت نفس و ارتباط زناشویی 57
جدول 5-15. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین عزت نفس و حل تعارض 57
جدول 5-16. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین عزت نفس و مدیریت مالی 58
جدول 5-17. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین عزت نفس و فعالیت های اوقات فراغت 58
جدول 5-18. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین عزت نفس و روابط جنسی 58
جدول 5-19. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین عزت نفس و ازدواج و فرزندان 58
جدول 5-20. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین عزت نفس و اقوام و دوستان 59
جدول 5-21. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین عزت نفس و جهت گیری مذهبی 59
جدول 5-22. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین عزت نفس و رضایت زناشویی کل 59
جدول 5-23. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین دینداری و موضوعات شخصیّتی 59
جدول 5-24. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین دینداری و ارتباط زناشویی 60
جدول 5-25. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین دینداری و حل تعارض 60
جدول 5-26. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین دینداری و مدیریت مالی 60
جدول 5-27. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین دینداری و فعالیت های اوقات فراغت 60
جدول 5-28. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین دینداری و روابط جنسی 61
جدول 5-29. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین دینداری و ازدواج و فرزندان 61
جدول 5-30. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین دینداری و اقوام و دوستان 61
جدول 5-31. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین دینداری و جهت گیری مذهبی 61
جدول 5-32. ضریب همبستگی و سطح معناداری بین دینداری و رضایت زناشویی کل 62
جدول 5-33. نتايج تحليل رگرسيون چند گانه در پيش بيني رضایت زناشویی افراد نمونه در شهر ندوشن بر اساس متغیرهای عزت نفس و دینداری به روش ورود 62

منابع ومآخذ

1. اتکینسون، ریچارد( 1378). زمینه روان شناسی هیلگارد. ترجمه محمد تقی براهنی و همکاران ، انتشارات رشد
2. احمدی ، اكبر (1380) بررسي اثر عزت نفس در ميزان اقدام به تقلب دانش آْموزان دختر و پسر مقطع راهنمايي شهر اهواز. پايان نامه كارشناسي روان شناسي عمومي، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
3. اسکندری ، محمد ( 1390 ) ، مقدمه ای بر جامعه شناسی خانواده، تهران : انتشارات سروش .
4. اسلامی نسب، لارنس. (1389). نظریه های عزت نفس. موسسه خدمات فرهنگی رسا
5. باقری، فرشاد. (1388). آموزش مهارتهاي ارتباط زناشويي. نشر دادگستر.
6. جعفری، آزاد. (1391). روشهاي حل مشکلات زناشويي بر مبناي اصول روانشناسي. انتشارات موسسه فرهنگي شريف وابسته به جهاد دانشگاهي .
7. حبیب زاده ، حسين، (1391). نظام خانواده در اسلام-قم:ام ابيها.
8. حسینی، علامه سيد محمد حسين. (1392). شيوه همسرداري. ترجمه و اضافات لطيف راشدي، انتشارات پيام آزادي.
9. خلیلی، عصمت(1390) بررسی علل و عوامل موثر در کمرویی در دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه در استان یزد، نشریه آموزش و پرورش، شماره 7
10. دلاور، علی. (1385). مبانی نطری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: انتشارات رشد.
11. دهقانی، حسين. (1385 ). روانشناسي زناشويي. تهران: بيکران .
12. ذوالفقار، ثنايي. (1390). تاثير تعارض هاي زناشويي بر روابط متقابل زن و شوهر. پايان نامه کارشناسي ارشد، دانشگاه آزاد سالامی واحد يزد.
13. زارع، محمدعلي، (1389) . راهنمايي همسران جوان ، دفتر نشر فرهنگ اسلامي .
14. ساعی شاهی، علي اکبر. (1392). بررسي تاثير تفکرات غير منطقي و نارضايتي زناشويي. پايان نامه کارشناس ارشد مشاوره، دانشگاه تربيت معلم تهران .
15. شاملو، سعید. (1387). مکتب ها و نظریه ها در روانشناسی شخصیت. تهران: انتشارات رشد
16. طالبی ، رقیه ( 1390 ) ، بررسی و مقایسه عوامل مؤثر بر رضامندی زناشویی و عزت نفس در سه گروه پزشکان و کارمندان و کارگران شهر تهران ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت معلم گلمحمدی ، علی اصغر ( 1389 ) ، نهاد خانواده در اسلام ، تهران : انتشارات دانشگاه تربیت معلم.
17. عزیزی، جواد. (1389). اثر تعدد نقش و احساس رضایت از آن بر میزان عزت نفس و رضایت زناشویی در دبیران زن. پایان نامه کارشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
18. کمالی ، محمدرضا(1389). بررسی تاثیر عزت نفس در سازگاری رفتاری دانش آموزان۱۲ تا۱۸ ساله با محیط کلاس در شهرستان قم، پایان نامه کارشناسی پیام نور قم.
19. محسنی ،حمیده(1390). بررسی بین جهت گیری مذهبی، رضایت زناشویی و اعتماد به نفس در افراد شاغل و غیر شاغل. پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
20. محمدی، عزیز الله ( 1388 ) ، تعادل و استحکام خانواده در جوان و تشکیل خانواده » ، تهران : انتشارات انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران .
21. مرتضوی ، باقر، (1390). مقياس بخش خانواده و ازدواج ، تهران : موسسه انتشارات بعثت.
22. مفتاح، زهرا (1388) بررسي رابطه ميزان هوش عزت نفس و وضعيت اقتصادي – اجتماعي با مسئوليت پذيري و عملكرد تحصيلي دانش اموزان دختر مدارس راهنمايي شهر اهواز ، پايان نامه كارشناسي ارشد
23. موسسه روان پویا. (1391). پرسشنامه رضایت زناشویی (ENRICH). تهران.
24. موسسه روان پویا. (1391). پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ. تهران