بررسی رابطه دلبستگی با تصمیم گیری در دانش آموزان

یکی از ویژگی های اساسی انسان توانایی برقراری روابط بین فردی و حفظ آن است.

بررسی رابطه دلبستگی با تصمیم گیری در دانش آموزان

چکیده:

هدف از این پژوهش، بررسی رابطه دلبستگی با تصمیم گیری در دانش آموزان پایه دهم شهرستان —– می باشد. طرح پژوهشي در پژوهش حاضر، توصيفي از نوع همبستگي مي باشد. جامعه آماري پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان پسر متوسطه پایه دهم به تعداد 96 نفر می باشند. با استفاده از جدول مورگان، تعداد80 نفر از کلیه دانش آموزان پسر شهرستان —– به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد .یافته ها پژوهش نشان داد که بين سبک دلبستگی وابستگی و تصمیم گیری در دانش آموزان، در سطح معنی داری 05/0 رابطه معنی دار وجود ندارد بين سبک دلبستگی نزدیک بودن و تصمیم گیری در دانش آموزان، در سطح معنی داری 05/0 رابطه معنی دار و به صورت منفی وجود دارد و فرض تحقیق تایید می‌شود. بين سبک دلبستگی اضطراب و تصمیم گیری در دانش آموزان، در سطح معنی داری 05/0 رابطه معنی دار وجود ندارد .
کلید واژه ها: دلبستگی، تصمیم گیری، پایه دهم

مقدمه

همه ما هر روزه و در زندگی فردی و اجتماعی خود با مسائل گوناگونی روبرو هستیم که برای حل انها لاجرم باید تصمیم گیری کنیم. برخی از این تصمیمات بسیار کوتاه مدت هستند و تاثیر چندانی در زندگی ما ندارند مانند تصمیم برای انتخاب غذای ناهار یا خرید بک لباس. اما برخی دیگر ممکن است آینده زندگی کاری، خانوادگی و اجتماعی ما را تحت تاثیر قرار دهند مانند تصمیم برای ازدواج و انتخاب همسر یا انتخاب شغل.
مطالعه نهاد خانواده و بررسي تغيير و تحولات آن، از جمله مسائلي است كه طي قرون و اعصار، مورد توجه محققان و عالمان بوده و در دهه هاي اخير از ديدگاه مكاتب كاردكرد گرايي ساختي ، معتقد است كه اجزاء دوام و بقاء جامعه را موجب مي شود در اين ديدگاه خانواده سازماني اجتماعي و متشكل از افراد است كه در رابطه با هم هستند. اين سازمان كاركردهايي دارد كه به بقاء اجتماع كمك مي كند (اديبي ،1392).
دل‌بستگی به معنای پیوند عاطفی پایدار بین دو فرد است. به‌طوری که یکی از طرفین می‌کوشد نزدیکی یا مجاورت با چهره‌ی دل‌بستگی را حفظ کند و به‌گونه‌ای عمل کند تا مطمئن شود که ارتباط ادامه می‌یابد (بشارت، بزازیان، 1389).
بدون شک یکی از تحولات مهم در حوزه‌ی روانشناسی معاصر، نظریه‌ی دل‌بستگی بالبی است که اهمیت نقش تجارب هیجانی اولیه کودک با مراقب خود را در رشد هیجانی و شناختی فرد برجسته می‌سازد. از نظر بالبی، دل‌بستگی یکی از نیازهای بنیادین انسان‌هاست (قربانی،1390).
به‌طور کلی می‌تواند گفت یکی از عوامل شکل گیری شخصیت در بزرگ‌سالی کیفیت دل‌بستگی در زمان کودکی میان مادر و فرزندان است. از این رو پرداختن به نظریه دل‌بستگی می‌تواند راهی برای مطالعات مورد نظر در زمینه رشد و شکل گیری شخصیت افراد در بزرگ‌سالی باشد(زارع، 1392).
دلبستگی را پیوند عاطفی نسبتاً پایداری تعریف می کنند که بین کودک و یک یا تعداد بیشتری ا افراد که در تعامل منظم و واقعی با وی هشتند ایجاد می گردد . دلبستگی یک پیوند و رابطه بین فردی است . دوم این که این ارتباط ، یک ارتباط عافی است و مسلم است که هیجان های مختلفی در این ارتباط درگیر خواهد بود سوم اینکه این ارتباط نسبتاً پایدار است . بنابراین با توجه به مفهوم الگوهای فعال درونی و بازنمایی های ذهنی از خود و دیگران ، کیفیت این پیوند ، موزه های وسیعی از روابط بین فردی و درون را در زمان حال و آینده تحت تاثیر قرار خواهد داد( مظاهری ، ۱۳۷۷ ) .

بیان مسئله

یکی از ویژگی های اساسی انسان توانایی برقراری روابط بین فردی و حفظ آن است. روابطی که برای هر یک از ما جهت حفظ بقاء، تولید مثل، عشق، کسب و کار و مانند آن کاملا ضروری است.در واقع نحوه ارتباط یا دلبستگی انسان ها با والدین یا افراد مهم زندگی، نقش تعیین کننده ای در روابط صمیمانه و عاطفی آن ها در سال های بعد زندگیشان دارد. مفهوم دلبستگی و تعلق را جان بالبی مطرح کرد. از نظر او دلبستگی ارتباط بین دو نفر است نه صفتی که مادر به کودک اعطا کرده باشد. او دلبستگی را چنین تعریف کرده است” ارتباط روانی پایدار بین دو انسان” به نظر وی پیوند های اولیه بین کودک و پرستارش، تأثیر فوق العاده ای دارد و در طول زندگی ادامه می یابد و دلبستگی باعث نزدیک نگاه داشتن فرزند به مادر می شود و بدین ترتیب احتمال بقای کودک را افزایش می دهد. محور اصلی نظریه دلبستگی این است که مادرانی که در دسترس فرزندان بوده و نیاز های کودکانشان را برآورده می کنند، نوعی احساس امنیت را در او به وجود می آورند. کودک با اطمینان از این که مادر یا پرستارش مراقب اوست، به کشف دنیای اطراف می پردازد. دلبستگی عبارت است از پیوند عاطفی عمیقی که با افراد خاص در زندگی خود بر قرار می کنیم، به گونه ای که تعامل با آنان به احساس نشاط و شعف می انجامد و هنگام استرس از این که آن ها را در کنار خود داری احساس آرامش می کنیم. دلبستگی رابطه هیجانی خاص و مستلزم تبادل لذت، مراقبت و آسایش است (نوری زاده، قهاری، حسین پور، غنی آبادی، 1390).
مطالعه مفهوم و ماهیت تصمیم‏ گیری، کار و مشکل است و این ناشی از هنگامی که می گوییم تکلیف چیزی را معین کرده ایم، درباره موضوعی به توافق رسیده ایم، مسئله ای را حل و فصل کرده ایم، به نتیجه ای رسیده ایم، جواب پیدا نموده ایم و… در تمامی این موارد منظورمان این است که تصمیمی اتخاذ شده است و با اتخاذ این تصمیم، جریان یا فرآیندی به پایان رسید و خاتمه یافته است. مشکل در این است که سرانجام و پایان یک فرآیند را می توان شروع و آغاز فرآیندی دیگر تلقی کرد. در نتیجه با آغاز دهه 1950 میلادی شاهد حرکت و فعالیتی در زمینه ماهیت، فرآیند و تئوری های تصمیم‏گیری هستیم که به مرور شتاب مصرس و قابل ملاحظه ای به خود گرفته است. (مظاهری، 1379).
يكي از مهارتهاي مهم سالم زيستن ، مهارت تصميم گيري است. همه افراد در زندگي خود با موقعيت هاي تصميم گيري روبرو هستند. ولي ناآگاهي و عدم تسلط بر اين مهارت ، باعث تصميم هاي نادرست و مشكلات متعدد د رزندگي مي شود . مهارت تصميم گيري ، يكي از مهارتهايي است كه به دانش آموزان كمك مي كند تا موقعيت هاي تصميم گيري درباره اقدام به ، يا انصراف از رفتارهاي پرخطر را شناخته و پيامدهاي هر اقدامي را قبل از انجام آن دريابند تا بتوانند تصميم درستي بگيرند و سلامت خود را تضمين كنند(احمدی، 1390). به‌طور کلی دل‌بستگی را می‌تواند جو هیجانی حاکم بر روابط مادر و فرزندان تعریف کرد. این که فرزندان مراقب خود را که معمولاً مادر اوست می‌جوید و به او می‌چسبد، مؤید وجود دل‌بستگی میان آن‌هاست(مظاهری،1389).
سبک‌های دل‌بستگی از منابع درون فردی هستند که می‌توانند سطوح تنش و ناتوانی را در شرایط ناگوار تعدیل کنند و اثرات منفی تنش و اضطراب را کم رنگ جلوه دهند (مظاهری،1389). روابط دل‌بستگی نقش بسیار مهمی در احساس امنیت ما دارند برای کودکان رابطه دل‌بستگی ابتدا با والدین برقرار می‌شود و در بزرگ‌سالان با یک زوج برقرار می‌شود.
دلبـستگی رابـطه‌ای گرم صمیمانه و پاپا بین مادر و کودک است‌ که‌ بـرای هـر دو رضایت‌بخش بوده و تعامل مادر و نوزاد را تسهیل می‌کند.پیوند1همان رابطه عاطفی مادر‌ و نوزاد‌ است که یک طرفه بوده و بلافاصله بعد از زایـمان شـکل می‌گیرد.
دلبـستگی‌ الگویی‌ است که همواره با انسان همراه است منتهی روبـه سوی تغییر و تحول دارد.این‌ ارتباط‌ عاطفی‌ که در طول بارداری شکل می‌گیرد،بعد از زایمان با تماس چشمی، بویایی،و لمسی مـادر‌ و نـوزاد ارتـقا می‌یابد.این نوع تماس را که می‌توان در قالب تماس پوستی مادر‌ و نوزاد‌ مـشاهده نـمود،سبب برقرای پیوند تعاملی مادر و نوزاد بعد از تولد می‌گردد.کیفیت رابطه والد‌ و فرزند بر سلامت روحی، اجتماعی و عاطفی هـر فـرد تـاثیر به سزایی دارد‌ و ارتباط‌ اولیه مادر و کودک تاثیر طولانی مدت بر رشد و تـکامل نـوزاد دارد.
با توجه به مطالب بالا در این پژوهش به بررسی رابطه دلبستگی و تصمیم گیری آنان می پردازیم.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش 1
1-1-مقدمه 2
1-2- بیان مسئله 3
1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق 5
1-4- اهداف پژوهش 6
1-4-1- هدف کلی پژوهش 6
1-4-2- اهداف جزئی پژوهش: 6
1-5- فرضیه‌های پژوهش 6
1-6- تعریف متغیرهای تحقیق 7
فصل دوم: پیشینه پژوهش 8
الف) پیشینه نظری 9
2-1- دل‌بستگی: 10
2-2- ویژگی‌های دل‌بستگی 10
2-3- طبقه بندي كيفيت دل‌بستگی 11
2-4- تجربیات دل‌بستگی: 12
2-5- دل‌بستگی به‌مثابه نقش پذیری: 13
2-6- مراحل دل‌بستگی بالبی: 13
2-7- عوامل مؤثر بر کیفیت دل‌بستگی: 14
2-8- انواع رفتارهای دل‌بستگی: 15
2-9- اختلال‌های دل‌بستگی: 17
2-10- دیدگاه‌های نظری درباره دل‌بستگی 19
2-10-1- نظریه رفتار گرايي: 19
2-10-2- ديدگاه كردار شناسي: 20
2-10-3- نظريه روان تحليل گري: 22
2-10-4- نظريه درماني دل‌بستگی 24
2-11-سازگاری 24
2-12-تعریف تصمیم گیری 25
2-13- مفهوم و ماهيت تصميم‌گيري 27
2-14- فرايند تصميم‌گيري 28
2-15- ارزيابي تصميم‌گيري 29
2-16-عوامل مؤثر در تصميم‌گيري 29
2-17-سبك تصميم‌گيري 30
2-18- سبك‌هاي تصميم‌گيري وروم و يتون 31
2-19-تصميم‌گيري عقلاني 31
2-20- سبك‌هاي تصميم‌گيري درايور و همكاران 33
2-21-سبك‌هاي تصميم‌گيري اسكات و بروس 35
2-22-انواع تصميم‌گيري 36
2-23-نظريه‌هاي تصميم‌گيري 38
ب) پیشینه پژوهش 39
فصل سوم: روش تحقیق 41
3-1-مقدمه 42
3-2-طرح کلي پژوهش 42
3-3-جامعه آماري 42
3-4-نمونه آماري و روش نمونه گيري 42
3-5-ابزار پژوهش 42
3-6-روش هاي تجزيه و تحليل داده‌هاي تحقيق: 45
فصل چهارم: تحلیل داده ها 46
4-1-مقدمه 47
4-2-آمار توصیفی: 48
4-3-آمار استنباطی: 51
فرضیه‌های تحقیق: 52
فصل پنجم: نتیجه گیری 55
نتایج فرضیه های تحقیق: 56
پيشنهادهاي پژوهش: 57
پیشنهادات پژوهشی 57
پیشنهادات نظری 57
‌‌محدوديت هاي پژوهش: 57
منابع: 59

منابع:

1. اخوان طباخ ح.۱۳۸۵ . رابطه سبک های تفکر و سبک های تصمیم گیری در مشتریان بیمه . پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان .
2. بشارت، محمدعلی(۱۳۸۰) ، بررسی رابطه سبک های دلبستگی با مشکلات زناشویی در زوجین نابارور فصلنامه تازه های روان درمانی، سال پنجم، شماره ۱۹ و ۲۰٫
3. تایلور ،‌ادوارد و همکاران (۲۰۰۱) ،‌بررسی سبک های دلبستگی و عشق ،‌ترجمه احمد توسلی ، انتشارات علمی و فرهنگی ،‌تهران.
4. جان بزرگی ح.۱۳۸۴٫ فرآیند تصمیم گیری در سازمان. فصلنامه توسعه مدیریت، سال سیزدهم، شماره ۶۹،ص ۵۸-۴۱٫
5. دایور م. بروسو ک و هانسیکر، (۱۳۸۳). تصمیم گیرنده دینامیک (پنج سبک تصمیم گیری برای واحد های صنعتی و خدماتی)،ترجمه م آزاده،چاپ اول، تهران:انتشارات دانشگاه تهران ،۲۶۶ صفحه.
6. دهقانیان محمد (1380) بررسی تأثیر نوع تصمیم گیری(تحول آفرینی و تعاملی) مدیران بر فشار روانی معلمان در مدارس ابتدایی نواحی ۲ و ۴ آموزش و پرورش شهر شیر از . پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
7. دیباجی ، فاطمه السادات (۱۳۸۷) ، تاثیر سبکهای دلبستگی بر رضایتمندی زناشویی ،‌راهبردهای حل تعارض و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی.پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی ،‌واحد ، تهران مرکز.
8. رابط، رحیم؛ رابطه بین سبک‌های دلبستگی با هوش هیجانی و اضطراب امتحان در دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان ماهنشان؛ شهریور ۱۳۷۸؛ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)
9. ریجو ر (1386) زمینه روانشناسی صنعتی- سازمانی.ترجمه ح داود زاده، ز البادی وپ صالحی،چاپ دوم، تهران: انتشارات مازیار،۴۸۶ صفحه.
10. سپاه منصور ، مژگان، بررسی مهارتهای میان فردی و سبک دلبستگی، (۱۳۸۶)، تهران، انتشارات دانشگاه.
11. سید جوادیان علی (1393) تصمیم گیری در عصر فرانوگرایی. ماهنامه تدبیر، سال هفدهم، شماره ۱۸۷،ص ۳۳-۴۵٫
12. شاوردی ، زهرا (1391) ٫ بررسی رابطه بین سبک تصمیم گیری تحولی- تعاملی، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
13. شرمرهورن ج،هانت وازبورن ر.۱۳۸۶٫مدیریت و رفتار سازمانی ،ترجمه و ایران نژاد پاریزی،م بابایی زکلیلی و م سبحان اللهی،چاپ چهارم ،کرج:مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت ،۴۱۶ صفحه.
14. صادقی ، لیلا (1390) بررسی رابطه بین هوش چند گانه و سبک های تصمیم گیری تحولی،تبادلی مدیران مدارس متوسطه شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.
15. عرب زاده ، مریم (1386) بررسی اثر بخشی نظام تصمیم گیری در مدارس. پایانامه کارشناسی ارشد،دانشکده علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
16. علاقه بند (1388) مدیریت عمومی ،چاپ نوزدهم. تهران:نشر روان،۱۹۲ صفحه.
17. فطرت ، فاطمه ، (۱۳۸۶) ،‌«مقایسه سبک های دلبستگی افراد تک همسر و چند همسر» ، پایان نامه کارشناسی ، روانشناسی» ، دانشگاه آزاد ، واحد تهران مرکزی.
18. محمدی، علی (1390) سبک های تصمیم گیری دانش آموزان،ترجمه م اعرابی و ع پارسییان ،چاپ هجدهم ، تهران :دفتر پژوهش های فرهنگی ،۴۵۸ صفحه.

19. Bartholomew , k ,& Horowitz , L.M.(1991).Attachment style among young adolts : Atest of afour-category.Journal of personality and social psychology , 226-244.
20. Bass & Gomez & HinGez , J,R,R-(1987) .circumflex model of marital and family systems :VI Theoretical Update. Family process,22,69-830.
21. Bowlby,J(1988) .Asecure Buse :elinical Applications of Atlachment Theory .London . Routledge.
22. Coolins,N,L.& Read, S.J(1990) , Adult Atlchment working modeles and Relationship Quality in Doting couples. Journal of Personality and social psychology ,58,644-663.
23. Hazan , C.& shaver , P.R.(1987) . Romantic love conceptualized asan attachment process.Jouranal of personality and social psychology , 511-254.
24. Olson , D (1983) , circum flex model of marital and family systems.V11.Theoretical updante.Family Process.
25. Sacher, Fine – R(1996) Human Atlachment . The me Graw ltill Companies, inc.
26. Sapntecton,J.A(1998) . Adult Romantic Atlchment and couple Relationship,in ,J,Cassidy &P.R shaver (Eds).tlandbook of Atlachment Theory ,Research and clinical Applications.