بررسی و مقایسه بیش فعالی کودکان دارای مادران شاغل و غیرشاغل

هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسه بیش فعالی کودکان دارای مادران شاغل و مادران غیرشاغل می باشد.

بررسی و مقایسه بیش فعالی کودکان دارای مادران شاغل و مادران غیرشاغل

چکیده:

هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسه بیش فعالی کودکان دارای مادران شاغل و مادران غیرشاغل شهرستان —— می باشد. تحقيق موجود، به روش‌های همبستگی و مقایسه‌ای است، و پژوهش در شرايط طبيعي انجام پذیرفته و پژوهشگر از انجام هر گونه دستكاري و كنترل خودداري نموده است جمعاً نمونه ما داراي 60 دانش آموز می‌باشد (كه 30 نفر داراي مادران شاغل و 30 نفر داراي مادران غير شاغل است). نتایج پژوهش نشان داد که بین بیش فعالی کودکان دارای مادران شاغل و مادران غیرشاغل شهرستان ——، در سطح معنی داری 05/0 تفاوت معني دار‌‌ وجود دارد و فرض تحقیق تأیید می‌شود. بین بیش فعالی کودکان مادران شاغل و مادران غیرشاغل از لحاظ سن، در سطح معنی داری 05/0 تفاوت معني دار‌‌ وجود ندارد و فرض تحقیق تأیید نمی‌شود. بین بیش فعالی کودکان مادران شاغل و مادران غیرشاغل از لحاظ تحصیلات، در سطح معنی داری 05/0 تفاوت معني دار‌‌ وجود ندارد و فرض تحقیق تأیید نمی‌شود. بین بیش فعالی کودکان مادران شاغل و مادران غیرشاغل از لحاظ فرزند چندمین، در سطح معنی داری 05/0 تفاوت معني دار‌‌ وجود دارد و فرض تحقیق تأیید می‌شود.
کلمات کلیدی: بیش فعالی، مادران شاغل، مادران غیر شاغل

مقدمه

کاملاً عاديست كه كودكان جنب وجوش داشته باشند و از بازي كردن لذت می‌برند. گاهي مادران به درمانگاه يا روان شناس مراجعه كرده و اظهار می‌کنند كه فرزندشان بخصوص پسرشان بسيار
بي قرار، زياد فعال، حواس پرت، بي ثبات و تكانشي است. معلمان معمولاً چنين دانش آموزاني را خوب می‌شناسند.
افرادي كه به نحوي با بيماران رواني، عقب ماندگان ذهني، معتادين به مواد مخدر، الكل سروكار دارند به اين امر اعتقاد دارند. مشكلات رواني مختص به يك قشر ياگروه خاصي نبوده و تمام طبقات جامعه را شامل می‌شود. كارگر، كارمند، معلم، دانشجو، دانش آموز و غيره… .. را نمی‌شناسد و به عبارت ديگر امكان ابتلا به ناراحتی‌های رواني براي همه افراد وجود دارد و در اين ميان دانش آموزان از ارزش بالاتري برخوردار می‌باشند زيراكه اميدهاي آينده اين جامعه می‌باشند و يكي از بیماری‌های رواني كه آنها را تهديد می‌کند توجه / بيش فعالي می‌باشد كه يكي از متداولترين اختلال‌های دوران كودكي می‌باشد كه ميزان مراجعه به مراكز درماني به علت آن بيش از ساير اختلال‌های ديگر می‌باشد. ‍‍‍(عليزاده، 1391).
درمورد اين اختلال هنوز دانش كافي بدست نيامده است و پرسش‌های زيادي در مورد اين اختلال وجود دارد كه پاسخي براي آنها يافت نشده است. براي همين پژوهش‌های زيادي در اين مورد انجام گرفته است تا علل آن مشخص شود. مثلاً همين تحقيق كه در مورد بررسي رابطه اين اختلال با اشتغال مادران در خارج از خانه می‌باشد كه احتمالاً بين آنها نيز رابطه معناداري وجود دارد كه در بين مدارس ابتدايي به عمل آمده است.
واما اشتغال مادران در خارج از خانه به خانواده كه يكي از اركان آن فرزندان می‌باشند تأثير به سزايي دارد. اشتغال زنان كه بيش از هرچيز به سبب نياز اقتصادي پديد آمده است، پس از بروز جنگ‌های دراز مدت در مغرب زمين و كمبود نيروي انساني، دامنة وسيعي پيدا كرد و با به كارگرفتن زنان در واحدهاي توليدي، زمينه اجتماعي اشتغال آنان در عرصه‌های گوناگون، فراهم آمد. (نورائي، 1391).
از مطالعات به عمل آمده، برمي آيد كه اشتغال زنان به ويژه زنان داراي همسر و فرزند به وظايف و مناسبات درون خانواده تأثير قابل ملاحظه‌ای می‌گذارد و اين تأثير به نوبه خود در روابط و كاركردهاي زندگي اجتماعي (بيرون از كانون خانوادگي) آنان منعكس می‌گردد. هر چند اشتغال زنان به مرور زمان، تا حدود زيادي، در جامعه پذيرفته شده است، ولي قول فرهنگي لازم جهت برقراري هماهنگي ميان اين اشتغال و تقسيم وظايف و مسؤولیت‌ها در موزة خانواده، کاملاً تعفق نيافته است (نورائي، 1391).

بيان مسئله

نتیجه‌ی پژوهش‌های انجام شده در پژوهشي و دانشگاهي در سراسر جهان، شناخت و آگاهي بسيار جديدي از ویژگی‌ها و سبب شناسي اختلال نارسايي بيش فعالي به دست داده‌اند. اين آگاهي از واپسين سال‌های دهه‌ی 80 ميلادي (وندر ميروسرجنت، 1988). و به ويژه يك دهه بعد، يعني زماني كه بار كلي در سال 1997 مقاله‌ای در مورد اين اختلال نوشت، نمود پيدا كرد، بر اين اساس، دانشمندان آنچه را كه درباره‌ی سبب شناسي اين اختلال می‌دانستند بازنگري كردند و به نظر می‌رسد الگوي جديدي در اين زمينه در حال شكل گيري و گسترش است. در اين الگوي جديد، تأكيد بر تكانشگري ناشي از نارسايي بازداري است كه به شكل (نارسايي در كنترل حركتي) ظاهر می‌شود (عليزاده، 1383).
– جنتیان (۱۳۸۵) به بررسی اثر بخشی بازی در کاهش شدت علائم بیش فعالی دانش آموزان پسر پایه‌های سوم و چهارم شهر اصفهان پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بازی درمانی در مرحله پس آزمون، باعث کاهش معنادار بیش فعالی همراه با کمبود توجه و نیز خطاهای پاسخ دهی و افزایش معنا دار زمان پاسخ دهی شد.
– علی شاهی و همکاران (۱۳۸۵) در پژوهش خود نشان داد که تفاوت معناداری میان عملکرد تحصیلی کودکان مبتلا به نقص توجه و فاقد اختلال نقص توجه وجود دارد.
در اين پژوهش سعي شده كه رابطه كمبود توجه يا بيش فعالي كودكان مدارس ابتدايي با اشتغال مادران در خارج از خانه مورد بررسي قرار بگيرد تا معلوم شود كه آيا بين اشتغال مادران در خارج از خانه با اين اختلال رابطه‌ای وجود دارد يا خير. افرادي كه داراي بيش فعالي می‌باشند در زندگي روزمره دچار مشكلاتي می‌باشند كه در بعضي موارد می‌تواند كار آنها را مختل كند.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش 1
مقدمه 2
بيان مسئله 3
اهميت و ضرورت تحقيق 4
اهداف تحقيق 5
فرضيه ها 5
تعاريف مفهومي و عملياتي 6
فصل دوم: مبانی نظری و پژوهشی 7
الف) مبانی نظری 8
تعاريف بيش فعالي 8
نظریه‌ها و ديدگاهها 10
1- نظریه‌ی ساز وكار برانگيختگي 10
2- الگوي كاركردهاي هماهنگ ساز 11
علت بيماري (سبب شناسي) 11
1- عوامل ژنتيكي 11
2- عوامل عصب شناختي و عصبي – شيميايي 12
3- سم‌های محيطي 13
4- عوامل مربوط به تغذيه 14
5- عوامل روان شناختي: تعامل طبيعت – تربيت 15
6- رفتار والدين 16
ميزان شيوع 16
علائم و نشانه‌ها (ويژگيهاي كودكان مبتلا به اختلال كمبود توجه /بيش فعال) 18
ملاک‌های اختلال نارسایی 18
الف ) بي توجهي 18
ب ) برانگيختگي سريع 19
ج ) بيش فعالي 19
د ) شروع قبل از هفت سالگي 20
ناتواني در يادگيري 20
مشکل‌های اجتماعي 20
نارسايي شناختي 21
مشکل‌های هيجاني 21
مشكل حركتي 21
ارزيابي و تشخيص 21
روش های ارزیابی روان سنجی 22
درمان 24
رفتار درماني 26
تغيير شناختي – رفتاري 27
روش‌های ديگر درماني 27
تعريف كار و شغل و شاغل 27
وضعيت اشتغال زنان در ايران 28
انگيزه و عوامل در اشتغال زن 29
سازمان بين المللي كار و اشتغال زنان 30
آثار و نتايج اشتغال زن 31
ب) پیشینه پژوهشی 32
فصل سوم : روش تحقیق 43
روش تحقيق 44
جامعه و نمونه آماري 44
ابزار پژوهش 44
روش‌های تجزيه و تحليل داده‌هاي تحقيق: 45
فصل چهارم: تحلیل داده ها 47
آمار توصیفی 48
آمار استنباطی 49
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات 57
خلاصه و جمع‌بندی تحقیق 58
نتایج فرضیه ها 58
تببین و نتیجه‌گیری 59
پيشنهادهايي براي تحقيقات آتي: 60
محدودیت‌های پژوهش: 60
منابع 62
پیوست 64

فهرست جداول

جدول 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان از لحاظ وضعیت اشتغال 48
جدول 4-2- فراواني نمرات بیش فعالی کودکان براي گروه‌های سه‎گانه 48
جدول 4-3: آماره‌هاي آزمون t گروه‌های مستقل (مادران شاغل شهرستان —— و مادران غیرشاغل شهرستان ——) 50
جدول 4-4: آماره‌هاي آزمون t گروه‌های مستقل (مادران شاغل و مادران غیرشاغل از لحاظ سن) 51
جدول 4-5: آماره‌هاي آزمون t گروه‌های مستقل (مادران شاغل و مادران غیرشاغل از لحاظ تحصیلات) 53
جدول 4-6: آماره‌هاي آزمون t گروه‌های مستقل (مادران شاغل و مادران غیرشاغل از لحاظ چندمین فرزند) 55
جدول 4-7- شاخص های (مرکزی و پراکندگی) نمرات فرزند چندم براي شاخص های سه گانه 56

منابع

افروز، غلامعلي، روان شناسي و آموزش و پرورش كودكان استثنايي، تهران، دانشگاه تهران، 1379.
آلن. ا. راس، اختلالات رواني كودكان، ترجمه ي دكتر امير هوشنگ مهريار با همكاري فريده يوسفي، تهران، انتشارات رشد، 1370.
پل اچ دوركين، مشكلات يادگيري و رفتاري دانش آموزان، ترجمه ي پرويز صالحي، نشر و تبليغ بشري، 1376.
جوداگلاس، اصلاح رفتاركودكان، ترجمه ي سياووش جمالفر، تهران، نشرويرايش، 1376.
جوداگلاس، مشكلات رفتاري كودكان، ترجمه ي مهشيد ياسايي، تهران، نشر مركز، 1376.
ساروخاني، باقر، مقدمه اي بر جامعه شناسي خانواده، تهران، نشر سروش، 1373.
سگالن، مارتين، جامعه شناسي تاريخي خانواده، ترجمه حميد الياسي، تهران، نشر مركز، 1370.
شيخي، محمد تقي، جامعه شناسي زنان و خانواده، تهران، ناشر: شركت سهامي انتشار، چاپ اول 1380.
عليزاده، حميد، اختلال نارسايي توجه / فزون جنبشي، تهران، انتشارات رشد، 1391
فردوسي، سيما، نقش تعاملات درون خانواده در بهداشت رواني، خلاصه مقالات همايش نقش و جايگاه فرهنگ و هنر در بهداشت رواني، تهران، اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي، 1376.
نلسون، ريتاويكس، ايزرائيل، آلن سي، اختلال هاي رفتاري كودكان، ترجمه ي محمد تقي منشي طوسي، مشهد، آستان قدس رضوي، 1371.
نورائي، مهرداد، مجله علوم روان شناختي، دوره سوم، زمستان 1383، شماره 12.
وندر ميروسرجنت(1988) بیش فعالی در کودکان، ترجمه دهقانی ، 1388 انتشارات شهد علم

– Abramowitz AJ (1999) Classroom interventions for disruptive behavior disorders. Child and addescent psychiatry clinics of north America. 3,343-360
– Barkley RA (1990). Attention Deficit hyperactivity Disorder: A Handbook for diagnosis and treatment. New york : Guilford.
– Barkely RA (1996). Attention- deficit / hyper activity disorder. In : EJ Mash & RA Barkley (Eds), child psychopathology. New york : Guilford.
-Hechtman L (1993) Aims and methodological problems in multimodal treatment studies. Canadian Journal of psychiatry 38,458-496
-.Kazdin AE, Bass D, siegel T & Thomas C (1989)
cognitive – behavioral therapy and relationship therapy of children referred for antisocial behavior. Journal of consulting and clinical psychology. 57,522-535
– Kelly ML & MC coin AP (1995) promoting academic performance in inattentive children: the relative efficacy of school – home notes with and without response cost. Behavior modification . 19,357-375
-kendall Pc & Braswell L (1993) cognitive – behavioral therapy for impulsive children , Znd (Ed) new york : Guilford/
-Pelham wE (1985) the effects of stimulant drugs on learning and achievement in hyperactive and learning disable children. In : Jk Torgesen & B wong (Eds) Psychological and Education perspectives on learning Disabilities. New york : Academic press,
-Pelham wE, Bender ME (1982). Relation ships in hyperactive children : description and treatment. Advances in learning and behavioral disabilities 1: 365-436
-Stokes TF & Baer DM (1977). An implicit technology of generalization journal of applied behavior analysis. 10,349-367
-Ziegler R & Holden L (1988) Family therapy for learning disabled and attention –deficit disordered children . American orthopsychiatry . 58, 196-210