رابطه بین رضایت زناشویی مردان دارای همسر شاغل و غیر شاغل

هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین رضایت زناشویی مردان دارای زن شاغل و غیر شاغل می باشد.

تعیین رابطه بین رضایت زناشویی مردان دارای همسر شاغل و غیر شاغل

چکیده:

هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین رضایت زناشویی مردان دارای زن شاغل و غیر شاغل می باشد. جامعه موردسنجش این تحقیق را کلیه مردان دارای زن شاغل و غیر شاغل در نظر گرفته شد.. گروه نمونه آماری این تحقیق 60 نفر می‌باشد که با نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. در اجرای این تحقیق از پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (1980) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین رضایت زناشویی مردان دارای زن شاغل و مردان دارای زن خانه‌دار، در سطح معنی داری 05/0 تفاوت معني دار‌‌ وجود ندارد و فرض تحقیق تایید نمی‌شود. بین رضایت زناشویی مردان شهر ——– و مردان جامعه واقعی در سطح معنی داری 05/0 تفاوت معني دار‌‌ وجود ندارد و فرض تحقیق تایید نمی‌شود.
کلمات کلیدی: رضایت زناشویی، زن شاغل، غیر شاغل

مقدمه و بیان مسئله

با تشکیل خانواده حیات مأنوس و الفت‌ها باید آغاز کرد. طرفین در برابر یکدیگر مسئول و موظف می‌شوند و می‌بایست بار تحمل این مسئولیت را بردوش کشند متاسفانه در اثر تحریکات نادرست، فشارهای روانی و گاهی هم عصبانیت‌ها عدم تفاهم‌ها، کار و اشتغال خسته کننده زن و شوهر قادر به تحمل هم نبوده و بنای درگیری با یکدیگر را آغاز می‌کند. این امر آرامش و امنیت حیات خانواده را به خطر انداخته و موجبات درگیری را فراهم می‌سازد (محمدی، 1388)
شاملو (1373) مهمترین عوامل موفقیت در زندگی زناشویی را رشد عاطفی و فکری، تشابه علایق و طرز تفکر، تشابه مذهبی، تشابه تحصیلی و طبقاتی، تشابه طرز تفکر نسبت به امور جنسی، تشابه علایق در زندگی و سرعت عمل در کارها و بالاخره رابطه با خانواده زن و شوهر می‌داند.
اهمیت سخن پیرامون روابط زناشویی از آنجا ناشی می‌شود که تمامی زندگی بر سلامت این پیوند استواراست و اگراین روابط تزلزلی بیابد تمام مسائل مربوط به انسان نیز تزلزل خواهد یافت. برای مثال: یک ازدواج موفق بر پایه روابط موفق زناشویی استوار است و تربیت سالم بر روابط سالم زناشویی تکیه دارد و حتی برخورداری از لذات ضروری نیز به روابط مطلوب زناشویی بستگی دارد (اسکندری، 1390)
رضایت از زندگی زناشویی نکات زیادی لازم دارد که باید مورد توجه باشد زیرا رضایت در اثر ارضای نیازهای اساسی انسان‌ها به وجود می‌آید. انجام خواسته‌ها باید یک ارتباط دو سویه و متقابل باشد و در روابط بیابین با مدیریت آگاهانه ای وارد عمل شد. مثلاً باید برای همسر مستمع خوبی بود و با توجه به شخصیت طرف مقابل باعث برانگیختن نقاط مثبت او شد و با کمال علاقه و حوصله به خواسته‌ها و امیال ایشان توجه کرد و در حد توان در انجام آن‌ها تلاش و کوشش به عمل آورد زیرا این کوشش‌ها دلیل بر احترام و علاقه است و یا مثلاً میل باطنی خود را به صورت پیشنهاد عرضه کرد. در نتیجه طرف مقابل نیز با رغبت به آن‌ها گوش فراهم می‌دهد و در صورت توان آن‌ها را انجام می‌دهد و در مجموع برای رسیدن به یک رضایت زناشویی بالا در خیلی از مراحل زندگی مهارت دارد تا به یک زندگی موفق و ایده آل و با رضایت بالای زناشویی دست یابد. عزت نفس شامل احساسات و باورها و آرزوهای پیچیده ای است که بر اساس مهارت‌های در حال تغییر در تأثیر متقابل و نفوذ به دنیای اطراف است. پایین بودن اعتماد به نفس و احساس خود ارزشمندی که همان عزت نفس می‌باشد باعث به وجود آمدن بسیاری از اختلالات رفتاری و شخصیتی می‌شود و برای از میان برداشتن این اختلالات، پرورش و تقویت احساس عزت نفس و اعتماد به نفس و مهارت‌های فردی و اجتماعی نقش به سزایی ایفا می‌کنند.داشتن عزت نفس بالا باعث رسیدن به مدارج بالای رشد اجتماعی می‌شود و همچنین انجام کارها را سهل و آسان می‌کند زیرا عزت نفس مثبت و بالا باعث توانایی بیشتر روحی می‌شود(محمدی، 1389)
در سالهای گذشته دیدگاه زنان و مردان درباره ی زندگی خانوادگی خود و همچنین ایده های انها درباره ی نقش های سنتی زنان و مردان تغییر پیدا کرده است. در دهه های گذشته مشکلات اقصادی و تغییر در انتظارات خانواده ها از زندگی، درامد بیشتر را برای بقای خانواده ها ضروری ساخه است.بین دهه های 70 تا80 تعداد زنان شاغل از 2/18 میلیون به 8/25 میلیون نفر در امریکا افزایش پیدا کرد. امروزه در اغلب کشورها سبک زندگی از خانواده ای با یک نان اور، به سمت خانواده ای با دو نفر شاغل، تغییر کرده به گونه ای که زوج های هر دو شاغل، تعداد زیادی از زوج ها را تشکیل میدهند (استولتزلوییک،1992).
امروزه زنان به منظور به ظهور رسانیدن توانمندی های خود و افزایش عزت نفس و خودشکوفایی به اشتغال علاقه مند شده اند. تصویر خانواده ی سنتی که در آن یک مرد در خارج از خانه کار می کند و فرزندان و همسر از درآمد او گذران زندگی می کنند، درحال محو شدن است. تصویر خانواده ی امروز زن و مردی با مشغله ی زیاد یا زن و مردی شاغل در بیرون از خانه را نشان می دهد که تعارض های شدیدی را بین نقش های خانوادگی و کاری تجربه می کنند درمانگران در صورتی می توانند به طور مؤثری به زوج های امروزی کمک کنند که مسائل خاص فراروی زوج ها و خانواد ها را با توجه به زمان درک کنند.(علی محمد نظری،1386)

رضایت زناشویی به عنوان عملکرد و رفتار مناسب زوجین بر اساس وظایف سنتی و عرفی و قانونی تعیین شده برای هر کدام از آنان در قالب قانون خانواده و خرده فرهنگ است. تعاریف دیگر، رضایت زناشویی را حالتی می‌دانند که طی آن زن و شوهر از ازدواج با یکدیگر و با هم بودن احساس شادمانی و خرسندی می‌کنند. برخی روانشناسان معتقدند رضایت زناشویی انطباق میان وضعیت موجود و وضعیت مورد انتظار است(اسکندری، 1390).
طبق این تعریف رضایت زناشویی زمانی محقق می شود که وضعیت موجود در روابط زناشویی با وضعیت مورد انتظار فرد منطبق باشد. مطابق با نظر هادسن(2005)، ادراک زن و شوهر از میزان، شدت و دامنه ی مشکلات موجود در رابطه نشان دهنده ی سطح رضایت زناشویی آنها است. رضایت بخش بودن روابط میان همسران از طریق علاقه ی متقابل، میزان مراقبت از همدیگر و پذیرش و تفاهم با یکدیگر سنجیده می شود(گلمحمدی، 1389).
از جمله اهداف مهم ازدواج که قرآن کریم نیز به آن اشاره فرموده، رسیدن به آرامش و آسایش است. آسایش و آرامش زمانی حاصل می‌شود که در زندگی رضایت خاطر و خشنودی وجود داشته باشد. میزان رضایت مندی از ازدواج تأثیر مهمی بر کانون خانواده و کارکردهای اعضای خانواده دارد. مسئله مورد توجه در این تحقیق بررسی تأثیر رضایت مندی زناشویی در فرد که زمینه و اساس ادراک او از تجارب زندگی را فراهم می‌آورد دارای نقش و ارزش بالایی است. شایستگی عاطفی. اجتماعی که از خود ارزیابی مثبت به بار می‌آید می‌تواند به عنوان سپر یا نیرویی در مقابل مشکلات آینده به فرد کمک کند. به نظر می‌رسد که عزت نفس بالا می‌تواند تا حدودی بعضی مسائل و نقص‌های فردی را جبران کند.
پیتر سون (1986) اعلام کرد که کسانی که ازدواج موفق ندارند دچار افسردگی می‌شوند او می‌گوید که چنین پدیده ای بسیار شایع است(زارع، 1389). نیکلر (1986) شرح می‌دهد پدران و مادرانی که روابط خوبی ندارند این احساس را در فرزندان خود به وجود می‌آورند که آن‌ها را دوست ندارند. پارکر (1999) توضیح می‌دهد افرادی که از شدیدترین شکل استرس رنج می‌برند کسانی هستند که احساس می‌کنند کنترل بر وضعیت و شرایط زندگی خود ندارند و در زندگی خانوادگی دچار مشکل هستند(زارع، 1389).
شفیع آبادی (1376) این پژوهشی با عنوان حل محور درتغییر سطح رضایت زناشویی زنان تهران صورت گرفت. نتایج نشان داد که بین اثر بخشی دورویکرد TA و راه حل محور بر تغییر رضایت زناشویی زنان متاهل تفاوت معناداری وجود ندارد و هر دو روش باعث افزایش رضایت زناشویی زنان می شوند، اما درخرده مقیاس مذهبی – عقیدتی و شخصیت، روش TA موثرتر و در خرده مقیاس ارتباط با اقوام و مسایل جنسی، روش راه حل محور موثر تر است. همچنین با توجه به پژوهش محمدرضایی (1390) که به بررسی رضایت از زندگی در افراد شاغل و غیر شاغل پرداخت به این نتیجه رسید که افراد دارای همسر شاغل رضایت مالی و خانوادگی بیشتری دارد و با توجه به این پیشینه در این پژوهش سعی شده است تا به بررسی رضایت زناشویی مردان دارای زن شاغل و غیر شاغل پردازیم.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش 1
1-1-مقدمه و بیان مسئله 1
2-1- اهمیت و ضرورت پژوهش 6
3-1- اهداف پژوهش 8
1-3-1- هدف کلی پژوهش 8
2-3-1- هدف ویژه پژوهش 8
1-4- فرضیه‌های پژوهش 8
1-4-1-فرضیه اصلی تحقیق: 8
1-4-2- فرضیه های فرعی تحقیق: 8
1-5- طبقه بندی متغییرهای پژوهش 9
فصل دوم: پيشينه تحقيق 11
1-2- پيشينه نظري پژوهش 11
1-1-2- مبانی نظری رضایت زناشویی 12
1-1-1-2- تعریف ازدواج 12
2-1-1-2- رضایتمندی زناشویی 13
3-1-1-2- ابعاد رضایت زناشویی: 15
4-1-1-2- سه مرحله مهم در زندگی زناشویی: 15
5-1-1-2- عوامل مؤثر بر موفقیت در زندگی زناشویی: 17
6-1-1-2-عوامل رضایت زناشویی: 19
7-1-1-2- نظریه‌های ارائه شده در رابطه با رضایت زناشویی: 20
1-7-1-1-2-رابطه شخصیت و رضایت زناشویی: 20
2-7-1-1-2-رابطه فاش سازی عاطفی و رضایت زناشویی: 21
3-7-1-1-2-مکتب عاطفی –عقلانی: 21
4-7-1-1-2- رضایتمندی زناشویی از دیدگاه اسلام 25
2-2-پیشینه پژوهشی 29
1-2-2- پیشینه پژوهش 29
فصل سوم: روش تحقیق 33
1-3- روش پژوهش 33
2-3- جامعه آماری: 34
3-3- نمونه آماري و روش نمونه گيري 34
4-3- ابزار پژوهش 34
1-4-3-پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ 34
5-3-روش تجزیه و تحلیل داده ها 39
فصل چهارم: تحلیل داده ها 40
مقدمه 41
1-4- آمار توصیفی 42
2-4-2- آمار استنباطی: 47
2-2-4-فرضیه های تحقیق: 47
1-2-2-4-فرضیه اصلی: 47
1-2-4-فرضیه‌های فرعی: 50
1-1-2-4-فرضیه فرعی اول: 50
2-2-4-فرضیه فرعی دوم: 51
3-2-4-فرضیه فرعی سوم: 53
4-2-4-فرضیه فرعی چهارم: 54
5-2-4-فرضیه فرعی پنجم: 55
فصل پنجم: نتیجه گیری 58
1-5-بحث و نتیجه گیری 59
2-5-پيشنهادهايي براي تحقيقات آتي: 61
3-5-محدوديت هاي پژوهش: 61
منابع: 63
پیوست ها 66
پیوست یک: پرسشنامه رضایت زناشویی 66

فهرست جدول ها و نمودارها

جدول 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان از لحاظ وضعیت شغل همسر 42
نمودار4-1- توزیع فراوانی افراد از لحاظ وضعیت شغل همسر 42
جدول4-2- توزیع فراوانی پاسخگویان با توجه به شغل 43
نمودار4-2- توزیع فراوانی افراد از لحاظ شغل 43
جدول4-3- توزیع فراوانی پاسخگویان با توجه به سن 44
نمودار4-3- توزیع فراوانی افراد از لحاظ سن 44
جدول4-4- توزیع فراوانی پاسخگویان با توجه به مدت ازدواج 45
نمودار4-4- توزیع فراوانی افراد از لحاظ مدت ازدواج 45
جدول 4-5- فراواني نمرات رضایت زناشویی براي گروه هاي دوگانه 46
جدول 4-6- شاخص های توصیفی (مرکزی و پراکندگی) نمرات رضایت زناشویی براي گروه هاي دوگانه 46
جدول 4-7- آزمون کولموگروف اسمیرنف جهت بررسی نرمال بودن داده های پژوهش 47
جدول 4-8 : آماره‌هاي آزمون t گروه هاي مستقل (مردان دارای زن شاغل و مردان دارای زن خانه‌دار) 49
جدول 4-9: آماره‌هاي آزمون t گروههاي وابسته (ميانگين نمرات رضایت زناشویی مردان شهر ——– و مردان جامعه واقعی) 51
جدول 4-10 : آماره‌هاي آزمون t گروه هاي مستقل (مردان دارای شغل آزاد و مردان کارمند) 52
جدول 4-11 : آماره‌هاي آزمون همبستگي بعد ارتباطات و رضایت زناشویی مردان دارای زن شاغل و خانه دار 54
جدول 4-12 : آماره‌هاي آزمون همبستگي بعد ارتباط جنسی مردان دارای زن شاغل و خانه‌دار 55
جدول 4-13 : آماره‌هاي آزمون همبستگي بعد حل تعارض مردان دارای زن شاغل و خانه‌دار 56
جدول 4-14 : آماره‌هاي آزمون همبستگي بعد تحریف آرمانی مردان دارای زن خانه‌دار و شاغل 57

منابع فارسی:

۱- احمدی ،‌محسن (۱۳۸۰) ، عومل موثر بر ازدواج ، انتشارات دانا ،‌تهران ، چاپ اول.
۲- آریانپور ،‌سعید (۱۳۷۸) ،‌میزان رقابت ازدواج در زنان ،‌ انتشارات زواره ،‌تهران ، چاپ دوم.
۳- بشارت، محمدعلی(۱۳۸۰) ، بررسی رابطه سبک های دلبستگی با مشکلات زناشویی در زوجین نابارور فصلنامه تازه های روان درمانی، سال پنجم، شماره ۱۹ و ۲۰٫
۴- بنی اسدی ، لیلا ،‌(۱۳۷۵) ‌، «بررسی ومقایسه عوامل موثر اجتماعی ،‌فردی و شخصیتی در زوجهای سازگار و زوجهای ناسازگار ، در شهر کرمان » پایان نامه کارشناسی ،‌ دانشگاه آ‍زاد اسلامی ،‌واحد زاهدان.
۵- تابع بردبار ، فریبا (۱۳۸۳) ، «بررسی مقایسه ای رضایت از زناشویی در میان دانشجویان دختر و پسر متاهل ساکن در خوابگاه ،‌پایان نامه کارشناسی ارشد ،‌ دانشگاه تربیت مدرس.
۶- تایلور ،‌ادوارد و همکاران (۲۰۰۱) ،‌بررسی سبک های دلبستگی و عشق ،‌ترجمه احمد توسلی ، انتشارات علمی و فرهنگی ،‌تهران.
توسلی ،‌احمد ، (۱۳۸۱) ، شناخت عوامل رضایتمندی ،‌انتشارات دانشگاه ،‌تهران ، چاپ سوم.
۷- حمیدی، فریده(۱۳۸۲) بررسی ساخت خانواده و سبک دلبستگی در دختران فراری و اثربخشی خانواده درمانی و درمانگری حمایتی در تغییراتی، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
۸- دیباجی ، فاطمه السادات (۱۳۸۷) ، تاثیر سبکهای دلبستگی بر رضایتمندی زناشویی ،‌راهبردهای حل تعارض و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی.پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی ،‌واحد ، تهران مرکز.
۹- رضازاده، محمدرضا(۱۳۸۱) ، مهارتهای ارتباطی و همسازی زناشویی ، پایان نامه دکترای روان شناسی ، دانشگاه تربیت مدرس.
۱۰- ساروخانی ، باقر ،‌(۱۳۷۰) ،‌شناخت عوامل موثر بر ازدواج ، انتشارات دانا چاپ اول.
۱۱- سپاه منصور ، مژگان، بررسی مهارتهای میان فردی و سبک دلبستگی، (۱۳۸۶)، تهران، انتشارات دانشگاه.
۱۲- سیف ،‌ علی ،‌(۱۳۶۸) ،‌ روان شناسی مشکلات زناشویی ، انتشارات آگاه ،‌تهران.
۱۳- فراست ،‌عبدالله ‌،(۱۳۸۱) ،‌ «بررسی و مقایسه منبع کنترل و رضایت زناشویی در بین زنان شاغل (معلم) و خانه دار در شهر تهران» ،‌ پایان نامه کارشناسی ارشد ،‌دانشگاه تهران.
۱۴- فطرت ، فاطمه ، (۱۳۸۶) ،‌«مقایسه سبک های دلبستگی افراد تک همسر و چند همسر» ، پایان نامه کارشناسی ، روانشناسی» ، دانشگاه آزاد ، واحد تهران مرکزی.
۱۵- قائمی ،‌علی (۱۳۷۹) ، روان شناسی فردی زنان ،‌انتشارات اساطیر ،‌تهران.
مظاهری ، محمدعلی(۱۳۷۹)، نفش دلبستگی بزرگسالان در کنش وری ازدواج، نشریه روان شناسی، سال چهارم، شماره ۱۵٫
۱۶- ملازاده ، احمد ، (۱۳۷۲) ،‌«بررسی ویژگیهای شخصیتی در رابطه با عوامل تنیدگی زایی زناشویی در زوجها در طلاق و سازگار» ،‌پایان نامه کارشناسی ارشد ،‌دانشگاه تهران.
۱۷- میرخشتی ، (۱۳۷۵) ،‌ بررسی رضایت زناشویی ، انتشارات علمی و فرهنگی ،‌تهران ، چاپ اول.
۱۸- میلانی فرد ، بهروز (۱۳۷۳) ،‌روان شناسی فردی ، انتشارات پگاه ،‌تهران ، چاپ سوم.
۱۹- نوربالا ،‌ مجید (۱۳۷۹) ،‌پایان نامه کارشناسی «بررسی میزان رضایتمندی زناشویی در دانشجویان دانشگاه ،‌واحد رودهن» ،‌دانشگاه آزاد اسلامی ‌،‌واحد رودهن.
۲۰- وزیر ،‌محمد ، (۱۳۷۵) ، «بررسی و مقایسه میزان رضایت از زندگی زناشویی در ازدواجهای درون فامیلی و برون فامیلی در شهرستان یزد» ،‌پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد یزد.
۲۱- هاشمی ، سمیه ، (۱۳۸۶) ،‌«بررسی تاثیر تعارض بر رضایت زناشویی» ، پایان کارشناسی روانشناسی ، دانشگاه آ‍زاد ، واحد تهران مرکزی.

منابع انگلیسی :

۱-Bartholomew , k ,& Horowitz , L.M.(1991).Attachment style among young adolts : Atest of afour-category.Journal of personality and social psychology , 226-244.
2- Bass & Gomez & HinGez , J,R,R-(1987) .circumflex model of marital and family systems :VI Theoretical Update. Family process,22,69-830.
3-Bowlby,J(1988) .Asecure Buse :elinical Applications of Atlachment Theory .London . Routledge.
4-Coolins,N,L.& Read, S.J(1990) , Adult Atlchment working modeles and Relationship Quality in Doting couples. Journal of Personality and social psychology ,58,644-663.
5-Hazan , C.& shaver , P.R.(1987) . Romantic love conceptualized asan attachment process.Jouranal of personality and social psychology , 511-254.
6-Olson , D (1983) , circum flex model of marital and family systems.V11.Theoretical updante.Family Process.
7-Sacher, Fine – R(1996) Human Atlachment . The me Graw ltill Companies, inc.
8-Sapntecton,J.A(1998) . Adult Romantic Atlchment and couple Relationship,in ,J,Cassidy &P.R shaver (Eds).tlandbook of Atlachment Theory ,Research and clinical Applications.