بررسی رابطه بین ذهن‌ آگاهی و سرسختی با کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان

هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین ذهن‌ آگاهی و سرسختی با کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان می باشد

بررسی رابطه بین ذهن‌ آگاهی و سرسختی با کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان

چکیده:

هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین ذهن‌ آگاهی و سرسختی با کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان متوسطه دوم شهرستان —–‌ می باشد. تحقيق حاضر یک پژوهش توصیفی در نوع همبستگی می‌باشد به لحاظ هدف یک پژوهش کاربردی و از نوع همبستگی می‌باشد جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان —– در سال تحصیلی 96- 1395 به تعداد 1441 نفر است. به روش نمونه گيري تصادفی از جامعه آماری انتخاب شدند. نمونه این پژوهش تعداد 320 دانش آموزش می‌باشد داده ها با استفاده از پرسشنامه پرسشنامه‌ی ذهن آگاهي، پرسشنامه استاندارد سرسختی و مقیاس کمال گرایي جمع آوری شده اند. یافته های پژوهش نشان داد که بين ذهن‌ آگاهی و کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان متوسطه دوم شهرستان —–، رابطه معنی‌دار و به صورت مثبت وجود دارد و فرض تحقیق تأیید می‌شود. بین ذهن‌ آگاهی و سرسختی با کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان متوسطه دوم شهرستان —– رابطه معنی‌داری وجود دارد. بين بعد تعهد و کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان، رابطه معنی‌دار و به صورت منفی وجود دارد و فرض تحقیق تأیید می‌شود.بين بعد چالش و کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان، رابطه معنی‌دار و به صورت منفی وجود دارد و فرض تحقیق تأیید می‌شود.بين بعد کنترل و کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان، رابطه معنی‌دار و به صورت منفی وجود دارد و فرض تحقیق تأیید می‌شود. بين بعد مشاهده و کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان، رابطه معنی‌دار و به صورت منفی وجود دارد و فرض تحقیق تأیید می‌شود. بين بعد توصیف و کمال‌‌گرایی دانش‌آموزان، رابطه معنی‌دار و به صورت منفی وجود دارد و فرض تحقیق تأیید می‌شود. بين بعد عمل همراه با آگاهی با کمال گرایی دانش‌آموزان، رابطه معنی‌دار و به صورت منفی وجود دارد و فرض تحقیق تأیید می‌شود. بین بعد عدم قضاوت با کمال گرایی رابطه معنادار داردو فرض تحقیق تأیید می‌شود. بین بعد عدم واکنش با کمال گرایی رابطه معنادار دارد و فرض تحقیق تأیید می‌شود.
کلمات کلیدی: ذهن‌ آگاهی ، سرسختی ، کمال‌‌گرایی

مقدمه

ویژگی ای که به نظر می رسد بخشی از زندگی اجتماعی و هیجانی دانش آموزان باشد، کمال گرایی2 است. کمال گرایی یعنی ترکیبی از افکار و رفتارها، که از استاندارد های بالا یا انتظارات بزرگ فرد از عملکرد خود ریشه می گیرد. عملکرد بسیار خوب به استانداردهای بالایی که فرد برای خود تعیین می کنند وابسته است و ظاهرا برای بازدهی بالایی که از دانش آموز انتظار می رود ضرورت دارد. زیرا همان سال های اول تحصیل ، کودکان تیزهوش معمولا در همه کارها موفق می شوند و علت موفقیت این است که کسی با آنها رقابت نمی کند و نیز کارهایی که انجام می دهند بیش از حد برایشان ساده است. اگر کمال گرایی به نوروز تبدیل شود، دانش آموزان تیزهوش به افرادی گریزان از شکست 3یا اجتناب کننده از شکست تبدیل خواهند شد. دانش آموزان کمال گرا ، اگر به جای نمره 20 همیشگی ،19.5 بگیرند، احتمالا به طور موقت افسرده خواهند شد. در این مواقع ، معلمان و والدین باید به آنها گوشزد کنند که موفقیت های بزرگ معمولا با برخی از شکست ها در طول راه همراه اشت[1].
ذهن آگاهی به معنی توجه کرده ویژه، هدفمند، در زمان کنونی، و خالی از پیش داوری و قضاوت است. در ذهن آگاهی، فرد در هر لحظه از شیوه‌ی ذهنی آگاه می‌شود و مهارت‌های مربوط به شناسایی شیوه‌های مفیدتر را فرا می‌گیرد. برای ذهن، دو شیوه اصلی در نظر گرفته می‌شود: یکی انجام دادن و دیگری بودن. در ذهن آگاهی فرا می‌گیریم که ذهن را از یک شیوه به سوی شیوه دیگر حرکت دهیم. ذهن آگاهی مستلزم راهبردهای رفتاری، شناختی و فراشناختی ویژه برای متمرکز کردن فرایند توجه است که به نوبه خود باعث جلوگیری از مارپیچ فروکاهنده خلق منفی گرایش به پاسخ‌های نگران کننده و رشد دیدگاه جدید و پدید آمدن افکار و هیجان¬های خوشایند می¬شود [2].
ذهن آگاهي توجه كردن قاطعانه نسبت به امور در زمان حاضر است كه ما تا به حال طور ديگري به آن‌ها توجه كرده¬ايم. نمونه¬هايي از اين امور شامل آگاهي از تنفس، درد پشت گردن، افكار منفي و نگراني درباره آنچه كه شما می‌خواهید فردا انجام دهيد و شامل تمركز مكرر و مجدد ذهن در زمان حاضر است. هر فكر، احساس يا حس‌هایی كه وارد توجه شما می‌شود به همان گونه كه هست مورد تائيد و پذيرش قرار مي¬گيرد. اين واكنش پيشگيرانه، براي افكاري است كه شما را غمگين يا مضطرب می‌کند و به شما كمك می‌کند تا به حالت تعادل بعد از هیجان‌های تجربه شده منفي بازگرديد [2].

بیان مسئله

. سرسختی را به عنوان یک چارچوبی برای فهم اینکه چگونه دانش¬آموزان می¬تواند به چالشهای تحصیل واکنش نشان دهند تعریف کردند. سرسختی در ارتباط با خود ارداکی عاطفی، انگیزشی و شناختی که به وسیله دانش¬آموزانی که با چالش‌های تحصیلی مواجه می‌شود طراحی شده¬است. به این معنی که فرد چگونه توانسته¬است رشد موفقیت¬آمیزی را علی رغم خطرات و پیش¬آمدهای ناگوار زندگی داشته باشد و آن را ظرفیت سازگاری با محیط علی¬رغم وجود بحرانها و چالش زندگی می-دانند، در تعریف دیگر اشاره بر پیامدهای سازگاری هیجانی و رفتاری علی¬رغم وجود عوامل خطر-آفرین پیامدها، شامل موفقیت تحصیلی، عزت نفس، فقدان عوامل مجرمانه، فقدان اختلالات رفتاری و عدم وجود مشکلات روانی می‌باشد
…

…
مطالعات انجام یافته، دانش آموز کمالگرای جامعه مدار به علت فشار وارد شده از سوی سایر افراد، در پي درك ملاک‌های بیروني موفقیت می‌باشد تا به دنبال تعاریف دروني خویش از شایستگي. در واقع کمالگرایي جامعه مدار با هردو نوع اهداف عملکردی به طور مثبت رابطه دارد اما با اهداف تبحری یا رابطه غیرمعنادار ویا رابطه معکوس دارد. از سوی دیگر دانش¬آموز کمالگرای خودمدار عمدتاً توسط نیاز به کسب موفقیت که انگیزه زیربنایي اهداف گرایشي است برانگیخته مي¬شود. یعني این دانش آموز هم باید به درك توانمندی‌های خویش و هم کسب پیشرفت نسبت به دیگران برسد. در واقع کمال-گرایي خودمدار هم با اهداف تبحری و هم عملکرد گرایي رابطه مستقیم دارد. البته فلت و هویت ادعا می‌کنند که کمال¬گرایي خودمدار به طور مشترك هم با تمایل به موفقیت و هم ترس از شکست مرتبط است [15]. کمال گرایي جامعه مدار، ناسازگارانه و با مشکلات- سازگاری متعدد مرتبط است. برعکس، کمال گرایي خودمدار، با سازگاری شخصي بیشتر مرتبط است و می‌تواند پیامدهای مثبتتری به همراه داشته باشد. البته مرور ادبیات پژوهش حاکي از این است که تمام یافته‌ها در مورد اینکه کمالگرایي جامعهمدار شکل ناسازگارانه کمالگرایي است و با ویژگی‌های منفي رابطه دارد، توافق دارند، اما در مورد کمالگرایي خودمدار اینگونه نیست بدین معني که برخي از یافته¬ها رابطه آنرا با ویژگيهای منفي و برخي با ویژگيهای مثبت نظیر رضایت و بهزیستي تأیید کرده¬اند [16]. با توجه به مطالب ذکر شده، هدف این پژوهش پاسخ به این سؤال می‌باشد که بین ذهن¬آگاهی و سرسختی با کمال¬گرایی دانش¬آموزان دوره اول متوسطه چه رابطه‌ای وجود دارد؟

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات پژوهش 1
1-1-مقدمه 2
1-2-بیان مسئله 3
1-3-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق: 6
1-4-اهداف تحقيق: 8
1-4-1-هدف اصلی 8
1-4-2-اهداف فرعی 8
1-5-فرضیه های تحقیق: 8
1-5-1-فرضیه اصلی 8
1-5-2-فرضیه های فرعی 8
1-6-تعریف متغیرهای تحقیق: 9
1-6-1-تعاریف مفهومی: 9
1-6-2- تعاریف عملیاتی: 9
فصل دوم: مبانی نظری و پژوهشی 11
الف) مبانی نظری 12
2-1-سرسختی 12
2-2-تاریخچه سرسختی 12
2-3-تعاریف سرسختی 12
2-4-ابعاد و نظریه های سرسختی 13
2-5-ابعاد سرسختی 13
2-5-نظریه های سرسختی 13
2-5-1-نظریه کوباسا در مورد سرسختی 13
2-5-2-نظریه براون در مورد سرسختی 15
2-5-3-نظریه لماکی در مورد سرسختی 17
2-5-4-نظریه مدی و پوکتی در رابطه با سرسختی 18
2-6-عوامل موثر بر سرسختی 18
2-6-1-الگوی شخصیتی رفتار الف 18
2-6-2-جایگاه مهار 19
2-6-3-عزت نفس 19
2-7-تفاوت های افراد در سرسختی 20
2-8-كمال‌گرايي: 20
2-9-نظريههاي كمال‌گرايي: 21
2-9-1-نظريه فرويد: 21
2-9-2-نظريه هورناي: 23
2-9-3-نظريه پرلز: 25
2-9-4-كمالگرايي از ديدگاه اسلام: 26
2-9-5-انواع كمال‌گرايي: 27
2-9-6-ابعاد كمال‌گرايي: 28
2-10-ويژگي افراد كمال‌گرا: 29
2-11-كمال‌گرايي والدين: 31
2-12-گستره ای بر ذهن آگاهی 32
2-13-مهارت اصلی در ذهن آگاهی 39
2-14-مدل روانی آموزش ذهن آگاهی: 39
2-15-پیام اصلی ذهن آگاهی به بیماران 39
ب) پیشینه پژوهش 41
فصل سوم: روش تحقیق 44
3-1-روش تحقيق: 45
3-3-روش نمونه گيري و حجم نمونه 45
3-4-ابزار پژوهش 45
3-5-روش هاي تجزيه و تحليل داده‌هاي تحقيق: 49
فصل چهارم :تحلیل داده ها 51
4-1-مقدمه 52
4-2- آمار توصیفی 53
4-2. آمار استنباطی 60
فصل پنجم: نتیجه گیری 75
5-1-نتایج فرضیه ها 76
5-2-پیشنهادات: 83
5-3-محدوديت هاي پژوهش: 83
منابع 85

منابع

1. Peters, C. Perfectionism. Retrieved from. 2005. http://www.nexus.edu.au.
2. Terry – Short, L. A, Owens, R.G, Slade, P.D., & Dewey. M. E. Positive and negative perfectionism.Personality and Individual Differences, 18, 663-668. 2000.
3. Verner-Filion, J., & Gaudreau, P. From perfectionism to academic adjustment: The mediating role of achievement goals. Personality and Individual Differences, 49: 181-186. 2010.
4. بدری گرگری، رحیم؛ بیرامی، منصور؛ دبیری، سولماز. مدل پیش بینی رضايت و پیشرفت تحصیلی از طريق كمالگرايی دو بعدي و اهداف پیشرفت و ذهن آگاهی در دانشآموزان مقطع دبیرستان، فصلنامه روانشناسی تربیتی شماره 33، سال دهم، 1393.
5. Singh, N. N., Lancioni. E, G., Winton, S. V. Alan, Curtis, W. John, Wahler, G., Robert, S. Mohamed, S. J & Kristen. M. A. Mindful Staff in crease Learinig reduce aggression in adults with developmental disabilities. Research in Developmental Disabilities, 14, 18-28. 2005.
6. Singh, N. N., Lancioni. E, G., Winton, S. V. Alan, Curtis, W. John, Wahler, G., Robert, S. Mohamed, S. J & Kristen. M. A. Mindful Staff in crease Learinig reduce aggression in adults with developmental disabilities. Research in Developmental Disabilities, 14, 18-28. 2005.
7. فاضلی، اعظم. درمان افسردگی با ذهن آگاهی؛ راهکارهای پیشگیری از افسردگی با رویکرد شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی. روانشناسی، رشد مشاور مدرسه – شماره 38 از 57 تا 64. 1393
8. Cayoun, B. A. A four-stage model of Mindfulness-Based Cognitive Behavioural Therapy: Training manual for crisis intervention and relapse prevention. Manuscript sent for publication. 2005.
9. Byron, N. Mindfulness Skills. Clinical Psychologist, Australia. 2006.
10. Kobasa, S. C. Hardiness in Lindzey, Thompson and Spring (Eds) psychology (3rd ed). New York: Worth Publishers.. 1988.
11. طاهری نسب، الهام. بررسی رابطه بین سرسختی و تاب آوری تحصیلی با عملکرد و انگیزش تحصیلی دانشآموزان دختر دوره متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیای 90-91. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته مشاوره گرایش مدرسه، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه پردیس آموز شهای نیمه حضوری، 1391.
12. Dickman, C. R.. Some observations of the behaviour and nest utilization of freeliving
Antechinus stuartii (Marsupialia: Dasyuridae). Australian Mammalogy, 5, 75-77. 1982.
13. Segal, Z. V., Williams, J. M. G., & Teasdale, J. D. Mindfulnessbased cognitive therapy for depression. New York: Guilford. 2002.
14. مهرابی زاده هنرمند، مهناز و وردی، مینا. کمال گرایی مثبت، کمال گرایی منفی. اهواز: نشر رسش. 1382
15. Sumi K, Kanda K. Relationship between neurotic perfection ism, depression, anxiety and psychosomatic symptoms: a prospective study among Japanese men. Journal of personality and individual differences.: 817-32:826. 2002
16. Herbert, M. Solving patient problem: psychiatry.Philadelphia: Harcourt College Publishers. Herbert, M. (2000). Perspective on personality (2th ed.).USA: Allyn and Bacon. 2008.
17. تشکر، بهرام. بررسی رابطه نگرش‌های فرزندپروری، الگوی شخصیتی A، کمال گرایی و جزم گرایی والدین با اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی دانش آموزان پسر سوم راهنمایی شهرستان آباده. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران هیل. 1377.
18. Sarafino, E.P. Health psychology: biopsychosocial interactions. New York, NY: John Wiley& Sons. 2006.
19. Stoeber, J., Feast, A. R., Hayward, J. A.Self-oriented and socially prescribed perfectionism: Differential relationships with intrinsic and extrinsic motivation and test anxiety. Personality and Individual Differences 47: 423–428. 2009.
20. همایی، رضوان. رابطه کمال گرایی، سرسختی روان شناختی، شادکامی و سلامت روان با عملکرد تحضیل در دانشجویان. مجله روانشناسی اجتماعی، سال 10، شماره 33: 115-133، 1393.
21. Eisendrath, S.; Chartier, M. and Mclane, M. Adapting mindfulness-based cognitive therapy for treatment, Resistant Depression [electronic version]. Cogn And BehaviPractice; 18: 362-370. 2012.
22. Brown KW, Ryan RM. The benefits of being present: Mind fullness and its role in psychological well-being. J Personal Soc Psychol. 2003; (8):822-48.
23. Dekeyser M, Rase F, Leijssen M, Leysen S, Dewulf D. Mindfulness skills and interpersonal behavior. Personal Individ Differ. 2008; (44):1235-45.
24. فقیهی، ع. ن. بهداشت و سلامت روان در آینه علم و دین. انتشارات حیات سبز. 1384.
25. تیزدیل، ج.رابطه شناخت و هیجان‌: ذهن موقعیتی در اختلال‌های‌ خلق‌. در کتاب دانش و روش‌های کاربردی‌ رفتار‌ درمانی‌شناختی‌ (ترجمه ح.کاویانی). تهران: پژوهشکده علوم‌شناختی.1380.

26. Harton- Deutsch. L. Sars & Horton. M. Janell. Mindfulness: overcoming intractable confilit. Archives of Psychiatric Nursing. 17(4), 186-193. 2003.
27. Dekeyser. M., Raes. P., Lejssen, M. L., Saraand, D. D. Mindfulness skills and interpersonal behavior. Personality and Individual Differences, 44(5), 1235-1245. 2008.
28. Mitmansgruber. H., Beck, M.T., & Schubler.G. (in press). Mindful helper: Experiential avoidance, meta-emotion,and emotion regulation in paramedics. Journal of Research in Personality, 15, 345-361.
29. گلپور چمركوهي، رضا؛ محمد اميني، و زرار. اثربخشي كاهش استرس مبتني بر ذهن آگاهي بر بهبود ذهن آگاهي و افزايش ابراز وجود در دانش آموزان مبتلا به اضطراب امتحان، مجله‌ی روان شناسي مدرسه، دوره‌ی 1 شماره 3: 82-100، 1391.
30. Amerikaner, M., Monks, G., Wolfe, P., & Thomas, S.. Family interaction and individual psychological health. Journal of Counseling and Development. 72 (6), 614- 623. 1994.
31. Bingham, S., & Stryker, S. Things will be different for my daughter: A practical guide to building her self-esteem and self-resilience. New York: Penguin. Books. 1995.
32.
33. Inzlicht, M., Aronson, J., Good, C., & Mckay, L. A particular resiliency to threatening environments. Journal of Experimental Social Psychology, 42, 323-336. 2006.

34. ثنایی و همکاران، زینب، تأثیر توانمند سازی خانواده محور بر خودکارآمدی و عزت نفس بیماران تحت جراحی بای پس عروق کرونر، مجله توسعه پژوهش در پرستاری و مامایی، دوره یازدهم، شماره 2:44-53، 1392.
35. داوری، مژده، غلامعلی لواسانی، دکتر مسعود،، اژه‌ای، دکتر جواد، رابطه بین کمال گرایی و خودکارآمدی تحصیلی با اهداف پیشرفت دانش آموزان، مجله روانشناسی 63، سال شانزدهم، شماره 3،1391.
36. شیربیم، زهرا؛ سودانی، منصور؛ شفیع آبادی، عبداله. رابطه‌ی سلامت روان و سرسختي روان شناختي دانشجويان، انديشه و رفتار، دوره‌ی 4، شماره 13: 7- 16، 1388.
37. وردي، مينا. رابطه كمال گرايي و سرسختي روان شناختي با سلامت رواني و عملكردتحصيلي دانش آموزان دختر مراكز پيش دانشگاهي اهواز پايان نامه كارشناسي ارشد، چاپ نشده، دانشگاه شهيد چمران اهواز. 1380.
38. همايي، رضوان. بررسي رابطه‌ی فشارزاهاي رواني دختران مراكز پيش دانشگاهي اهواز باسلامت رواني با توجه به نقش تعديل کننده‌ی سرسختي روان شناختي در آنه. ا پايان نامه‌ی كارشناسي ارشد روان شناسي تربيتي، چاپ نشده، دانشگاه شهيد چمران اهواز. 1379.
39. كلانتر، جهانگير. بررسي رابطه چندگانه متغييرهاي سرسختي، تيپ شخصيتي الف وفشارهاي رواني با بيمارهاي رواني دانش آموزان پسر سال سوم نظام جديد شهرستان اهوا ز پايان نامه‌ی كارشناسي ارشد، چاپ نشده، دانشگاه شهيد چمران اهواز. 1377.
40. Dekeyser M, Rase F, Leijssen M, Leysen S, Dewulf D(2008) Mindfulness skills and interpersonal behavior. Personal Individ Differ. (44):1235-45.
41. D. D(2008) Mindfulness skills and interpersonal behavior. Personality and Individual Differences, 44(5), 1235-1245.
42. Harton- Deutsch. L. Sars & Horton. M. Janell(2003) Mindfulness: overcoming intractable confilit. Archives of Psychiatric Nursing. 17(4), 186-193Dekeyser. M., Raes. P., Lejssen, M. L., Saraand, D. D(2008) Mindfulness skills and interpersonal behavior. Personality and Individual Differences, 44(5), 1235-1245.
43. Brown KW, Ryan RM(2003) The benefits of being present: Mind fullness and its role in psychological well-being. J Personal Soc Psychol
44. Harton- Deutsch. L. Sars & Horton. M. Janell(2003) Mindfulness: overcoming intractable confilit. Archives of Psychiatric Nursing. 17(4), 186-193Dekeyser. M., Raes. P., Lejssen, M. L., Saraand,
45. گلپور چمركوهي، رضا ؛ محمد اميني، و زرار(1391) اثربخشي كاهش استرس مبتني بر ذهن آگاهي بر بهبود ذهن آگاهي و افزايش ابراز وجود در دانش آموزان مبتلا به اضطراب امتحان، مجله ي روان شناسي مدرسه، دوره ی 1 شماره 3: 82-100.