بررسی چگونگی تجویز دفاع مشروع بر فرض امکان فرار مدافع

نوع فایل
Word
حجم فایل
200 Kb
تاریخ انتشار
14 فروردین 1399
دسته بندی
تعداد بازدیدها
220 بازدید
39,000 تومان
پژوهش حاضر درصدد بررسی این امر می‌باشد که آیا دفاع مشروع با فرض و امکان فرار مدافع جایز است یا خیر

بررسی چگونگی تجویز دفاع مشروع بر فرض امکان فرار مدافع

چکیده

دفاع مشروع، از نهادها و تأسیسات حقوقی ثابت در نظام‌های مختلف و از جلوه‌های روح مشترک آنهاست که تغییر زمان و مکان، اصل آن را کنار ننهاده است. دفاع مشروع یکی از عوامل موجهه جرم می‌باشد. نفع اجتماعی اقتضاء دارد درمواردی که بنا به دلایل مختلف ازجمله عدم اقدام به موقع جامعه، جهت جلوگیری از ارتکاب جرم، به شخص درمعرض خطر، اختیار داده شود شخصاً در مقابل جانی ایستادگی کند. لذا قانونگذار در ماده 156 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 این نهاد مهم حقوقی را به رسمیت شناخته و شرایط آن را تبیین کرده است. اما دفاع مشروع زمانی یکی از علل موجهه جرم محسوب می‌شود که تمام شرایط حاکم بر آن رعایت گردد. یکی از مسائلی مهم که در این پژوهش بدان پرداخته شده، مسئله فرار مدافع در دفاع مشروع می‌باشد. دفاع مشروع افراطی یا بیش از حد، زمانی صدق می‌کند که متهم در حالت دفاع قرار دارد، ولی شرایط آن را رعایت نمی‌کند. از جمله این که با وجود امکان فرار، فرار نمی‌کند و اقدام به دفاع می‌کند. به رغم سکوت قانون مجازات اسلامی در این خصوص، برخی از دادگاهها و شعب دیوان عالی کشور و حتی برخی از آرای اصراری دیوان عالی کشور، به این امر پرداخته‌اند، که معتقد به این مورد هستند که با داشتن امکان فرار، دفاع جایز نیست. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی درصدد بررسی این امر می‌باشد که آیا دفاع مشروع با فرض و امکان فرار مدافع جایز است یا خیر.

واژگان کلیدی: دفاع، دفاع مشروع، فرار، قانون مجازات اسلامی، ضرورت دفاع

 

مقدمه

یکی از نهادهایی که در حقوق کیفری به منظور صیانت از هر گونه تعرض به حقوق افراد پیش بینی کرده است، حق دفاع از خود یا «دفاع مشروع» می‌باشد. اگر مقررات مربوط به دفاع مشروع به دقت و به درستی تدوین شود و رویه قضایی نیز در هر مورد به دقت درصدد احراز آن باشد، اعمال این دفاع، خود کمک موثری به نظام قضایی و پلیسی، به منظور پیشگیری از تعرض به حقوق افراد و مقابله با آن، خواهد نمود. قانون گذار با در نظر گرفتن مصلحت جامعه، با اجتماع شرایط و اوضاع و احوال خاص، ارتکاب اعمالی را که علی‌الاصول و در شرایط عادی جرم است، جرم نمی‌شناسد و مجازات نمی‌کند. این اوضاع و احوال عواملی هستند که رکن قانونی جرم را از بین برده و آن را توجیه می‌کنند. به سخن دیگر همان قانونگذاری که ارتکاب عملی خاص را جرم دانسته، مقرر می‌دارد که در اوضاع و شرایط خاصی انجام آن عمل جزء وظایف یا اختیارات افراد مربوط تلقی می‌شوند و بنابراین، رکن قانونی جرم از بین می‌رود. به این موارد در اصطلاح «عوامل توجیه کننده جرم» یا عوامل زایل کننده رکن قانونی گفته می‌شود (سلیمی،1386، 88).
دفاع مشروع به عنوان یکی از مهم‌ترین مصادیق عوامل توجیه کننده جرم است که زایل کننده رکن (عنصر) قانونی جرم به شمار می‌آید. بنابراین، در صور جمع بودن شرایط دفاع مشروع، عمل ارتکابی شخص مدافع، جرم تلقی نمی‌گردد؛ بلکه عمل مباحی است که مرتکب انجام داده و بر اساس آن، نه تنها مسئولیت کیفری به دنبال ندارد، بلکه هیچ گونه مسئولیت مدنی نیز به مرتکب تحمیل نمی‌گردد. زیرا مرتکب، هیچ گونه تخلفی از مقررات نکرده؛ بلکه در چارچوب مقرر در قانون، حق خویش را اعمال کرده است. در واقع با اعمال و اجرای صحیح دفاع مشروع، افراد جامعه، دولتمردان را در اجرای عدالت و جلوگیری از نقض مقررات و هنجارهای اجتماعی یاری می‌رسانند. بنابراین، مراجع قانون گذاری و قضایی باید حامی و مشوق گسترش این نهاد باشند. با مطالعه قوانین مربوط، به نواقص و تعارضاتی در این زمینه بر می‌خوریم و متاسفانه رویه قضایی تمایل چندانی به احراز و اجرای دفاع مشروع نشان نمی‌دهد (شمس ناتری و عبدالله یار،1389، 105).

بیان مسئله

حق دفاع در مقابل تجاوزات به جان آزادی، عرض و ناموس و مال از حقوق طبیعی هر انسانی است و لذا وضع مقررات در این زمینه هم با اصول و مبانی حقوق اسلامی و هم با حقوق اروپایی هماهنگی دارد. دفاع مشروع در حقوق موضوعه ایران در قانون راجع به مجازات اسلامی و قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) پیش بینی شده است. فلسفه مشروعیت دفاع یا دفاع مشروع در طول تاریخ به طرق مختلف توجیه شده است. عده‌ای معتقدند که چون حیات حق طبیعی است هرگاه این حق به خطر افتاد دفاع هم در مقابل آن طبیعی خواهد بود، لذا دفاع از حقوق طبیعی افراد است، این نظر از این حیث قابل دفاع نخواهد بود که می‌بینیم در مقررات فعلی دفاع در مقابل حقوق غیرطبیعی نیز اغلب جایز شمرده شده در حالی که اگر پیرو نظر طبیعی بودن دفاع باشیم، می‌بایست آن را فقط در مقابل حقوق طبیعی جایز بدانیم، عده‌ای حق دفاع و مشروعیت آن را از نظر قرارداد اجتماعی و نقض آن مورد مطالعه قرار می‌دهند و بالاخره عده‌ای به استناد لزوم جبران بدی با بدی مشروعیت دفاع را توجیه می‌نمایند (ولیدی،1392، 142).
دفاع مشروع زمانی است که کسی در مقام دفاع از خود یا دیگری مرتکب عملی شود که در شرایط عادی آن عمل جرم است، حق دفاع در مقابل تجاوزات به جان آزادی عرض و ناموس و مال از حقوق طبیعی هر انسان است و لذا وضع مقررات در این زمینه هم با اصول و مبانی حقوق اسلامی و هم با حقوق اروپایی هماهنگی دارد. دفاع مشروع در حقوق موضوعه ایران در قانون راجع به مجازات اسلامی و قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) پیش بینی شده است. در قانون مجازات اسلامی 1392 نیز در ماده 155 و 156 دفاع مشروع را پیش‌بینی کرده و از عوامل موجهه دانسته است (رزم یار،1393، 23).


برخی از حقوقدانان عقیده دارند، این موضوع بستگی به شخصیت و موقعیت فرد متجاوز دارد. در حالت عادی با فرض قبول حق و حتی تکلیف برای فرد مورد تجاوز به حفظ خود و جامعه در قبال تجاوز، می‌توان گفت شخص مورد تجاوز ملزم به فرار نیست و با احراز تمامی شرایط لازم برای تحقق دفاع مشروع، از عامل موجهه مزبور می‌تواند استفاده نماید، اما در مواردی مثل تجاوز کودک یا دیوانه، با وجود این امکان می‌توان از این عامل موجهه برای توجیه جرم استفاده کرد. به هر حال تشخیص ضرورت فرار به عنوان وسیله آسان برای نجات با دادگاه است. حال در مواقعی که امکان بر فرض فرار مدافع وجود داشته باشد، باید دید که آیا دفاع مشروع می‌تواند انجام پذیرد یا خیر. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی درصدد آن است تا به بررسی چگونگی دفاع مشروع بر فرض امکان فرار مدافع پرداخته و شرایط آن را مورد بررسی قرار دهد.

 

فهرست مطالب

چکیده 1
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1-مقدمه 3
1-2-بیان مسئله 4
1-3-سؤالات 7
1-3-1-سؤال اصلی 7
1-3-2-سؤالات فرعی 7
1-4-فرضیات تحقیق 7
1-4-1-فرضیه اصلی 8
1-4-2-فرضیات فرعی 8
1-5-پیشینه تحقیق 8
1-6-اهداف تحقیق 12
1-7-روش تحقیق 12
1-8-ساختار تحقیق 13
فصل دوم: مفاهیم و مبانی تحقیق
2-1-جرم و مسئولیت کیفری و عوامل مانع آن 16
2-1-1-مفهوم جرم و ارکان تشکیل دهنده آن 16
2-1-1-1-مفهوم جرم در لغت و اصطلاح 16
2-1-1-2-عناصر تشکیل دهنده جرم 21
2-1-1-2-1-عنصر قانونی 21
2-1-1-2-2-عنصر مادی 22
2-1-1-2-3-عنصر روانی 23
2-1-2-مسئولیت کیفری و ارکان آن 24
2-1-2-1-مفهوم مسئولیت کیفری 28
2-1-2-2-ارکان مسئولیت کیفری 33
2-1-2-2-1-وقوع جرم 34
2-1-2-2-2-قابلیت انتساب 34
2-1-2-2-2-1-انتساب مادی 35
2-1-2-2-2-2-انتساب معنوی 35
2-1-3-عوامل مانع مسئولیت کیفری 36
2-1-3-1-عوامل رافع مسئولیت کیفری 37
2-1-3-2-عوامل موجهه جرم 39
2-2-دفاع مشروع 42
2-2-1-مفهوم دفاع مشروع 42
2-2-2-موضوع دفاع مشروع 44
2-2-3-فلسفه و مبانی حقوقی دفاع مشروع 45
فصل سوم: شروط حاکم بر دفاع مشروع
3-1-شرایط دفاع مشروط به منابع فقه 48
3-1-1-ارزش‌های قابل دفاع 49
3-1-1-1-دفاع از تن و تمامیت جسمانی 49
3-1-1-2-دفاع از عرض و ناموس 51
3-1-1-3-دفاع از آزادی تن 52
3-1-1-4-دفاع از مال 53
3-1-2-ضرورت و تناسب دفاع 54
3-1-3-اثبات مشروعیت دفاع 55
3-2- دفاع مشروع در سیر قانونگذاری کیفری ایران 56
3-2-1-قانون مجازات عمومی 56
3-2-2-قانون راجع به مجازات عمومی 58
3-2-3-قانون مجازات اسلامی 1370 و 1375 60
3-2-4-قانون مجازات اسلامی 1392 63
3-3-شرایط دفاع مشروع از منظر حقوقی 66
3-3-1- ارزش‌های قابل دفاع از نظر حقوقدانان 67
3-3-1-1- دفاع از نفس 67
3-3-1-2- دفاع از عرض و ناموس 68
3-3-1-3- دفاع از مال 70
3-3-1-4- دفاع از آزادی تن 70
3-3-1-5- دفاع از دیگری 71
3-3-2- خطر فعلی یا قریب الوقوع 72
3-3-2-1- تعریف تجاوز فعلی یا قریب الوقوع 72
3-3-2-2- خطر قابل پیش بینی در آینده 73
3-3-2-3- خوف عقلایی یا قرائن معقول 74
3-3-3- شروط ضرورت دفاع و تناسب دفاع 75
3-3-3-1- تفاوت شرط ضرورت با شرط تناسب 75
3-3-3-2- ملاک‌های ضرورت و الزام به فرار یا عدم الزام به فرار در صورت امکان 76
3-4-رویکردهای ناظر بر دفاع مشروع 78
3-4-1-رویکردهای ناظر به عمل دفاعی 78
3-4-1-1-نظریه دفاع به عنوان یک حق طبیعی 78
3-4-1-2-نظریه ضرورت عمل دفاعی 80
3-4-1-3-نظریه عمل دفاعی تحت تأثیر اکراه ناشی از تهدید 81
3-4-2-رویکردهای ناظر به فعل متجاوز 82
3-4-2-1-نظریه تجاوز به عـنوان عـامل اصـلی 82
3-4-2-2-نظریه تجاوز به مثابه رضایت 83
3-4-3-رویکردهای ناظر به دفاع و اجتماع 85
3-4-3-1-نظریه تجاوز و نقش حمایتی اجتماع 85
3-4-3-2-نظریه دفاع و مجازات ‌ متجاوز 86
3-4-3-3-نظریه مشروعیت دفاع براساس آثار اجتماعی آن 87
فصل چهارم: فرار مدافع در دفاع مشروع
4-1-مفهوم دفاع مشروع بیش از حد 92
4-2-گستره دفاع مشروع بیش از حد 93
4-2-1-عدم رعایت شرایط مربوط به حمله 93
4-2-2-عدم رعایت شرایط مربوط به دفاع 99
4-3-مبانی فقهی 103
4-4-دفاع مشروع افراطی در آرای دادگاهها 106
4-4-1-آرای دادگاههای بدوی 107
4-4-2-دفاع مشروع بیش از حد در آرای شعب دیوان عالی کشور 108
4-4-3-دفاع مشروع بیش از حد در آرای اصراری 109
4-5-فرار مدافع از دیدگاه حقوقدانان 111
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1-نتیجه گیری 115
5-2-پیشنهادات 118
منابع و ماخذ 118

 

منابع و ماخذ

الف. کتب فارسی
1. اداره وحدت رویه(1385)، مذاكرات و آراء هيات عمومي ديوان عالي كشور سـال1382، جلد نهم، انتشارات ديوان عالي كشور، تهران.
2. اردبیلی، محمدعلی(1394)، حقوق جزایی عمومی، دوره سه جلدی، نشر میزان، تهران.
3. ــــــــــــــــــ(1395)، حقوق جزای عمومی، جلد اول، انتشارات میزان، تهران.
4. استفانی، گاستون(1377)، حقوق جزاي عمومي، ترجمة حسـن دادبان، جلد اول، انتشارات دانشگاه علامه طباطبايي، تهران.
5. بادینی، حسین(1384)، فلسفه مسؤلیت مدنی، شرکت سهامی انتشار، تهران.
6. بازگیر، یداله(1386)، قانون مجازات اسلامی در آیینه آرای دیوانعالی کشور قتل عمد، انتشارات ققنوس، تهران.
7. باقري، صادق(1385)، جايگاه دفاع مشروع در فقه و حقوق: قواعد فقه جزايي، آستان قدس رضوي، مشهد.
8. باهری، محمد(1384)، نگرشي بر حقوق جزاي عمومي، انتشارات مجد، تهران.
9. پیمانی، ضیاء الدین(1385)، تفصیل قواعد دفاع مشروع، انتشارات دانشگاه ملی ایران، تهران.
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1390)، ترمینولوژی حقوق، انتشارات، گنج دانش، تهران.
11. حجتی، سیدمهدی(1389)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، انتشارات دادستان، تهران.
12. دانش، تاج زمان(1385)، مجرم کیست و جرم شناسی چیست، نشر کیهان، تهران.
13. دفتر مطالعات و تحقيقات ديوان عالي كشور(1377)، مذاكرات و آراء هيات عمومي ديوان عالي كشور، جلد2، انتشارات ديوان عالي كشور، تهران.
14. دورکهیم، امیل(1389)، قواعد و روش جامعه شناسی، ترجمه علی محمد کاردان، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
15. دهخدا، علی اکبر(1375)، لغت نامه، جلد سوم و دوازدهم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
16. زراعت، عباس(1393)، شرح قانون مجازات اسلامی، نشر فیض، تهران.
17. سلیمی، صادق(1392)، پدیده مجرمانه و مسئولیت کیفری در حقوق بین المللی و حقوق کیفری ایران، انتشارات خیام تهران.
18. ستوده، آیت الله( 1390)، آسیب شناسی اجتماعی، انتشارات آوای نور، تهران.
19. سخاوت، جعفر(1391)، جامعه شناسی انحرافات اجتماعی، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.
20. سمیعی، حسن(1372)، حقوق جزا، نشر احمدی، تهران.
21. شامبیاتی، هوشنگ(1393)، حقوق جزای عمومی، جلد اول، انتشارات مجد، تهران.
22. ــــــــــــــــــ(1395)، حقوق جزای عمومی، جلد اول، انتشارات مجد، تهران.
23. شیخاوندی، داور(1385)، جامعه شناسی انحرافات، انتشارات مرند یزد، مشهد.
24. صانعی، پرویز(1389)، حقوق جزای عمومی، جلد اول و دوم، انتشارات گنج دانش، تهران.
25. عطار، داود(1387)، دفاع مشروع در حقوق جزای اسلامی، ترجمه اکبر غفوری، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد.
26. علی آبادی، عبدالحسین(1385)، حقوق جنائی، جلد اول، انتشارات فردوسی، تهران.
27. فیض، علیرضا(1375)، مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد، تهران.
28. گارو(1384)، مطالعات نظري و عملي در حقوق جزا، ترجمه ضـياءالدين نقابت، نشر ابن سینا، تهران.
29. گلدوزیان، ایرج(1386)، حقوق جزای عمومی ایران، جلد اول و دوم، انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.
30. ـــــــــــــــ(1395)، محشای قانون مجازات اسلامی، انتشارات مجد، تهران.
31. گیدنز، آنتونی(1386)، جهان رهاشده، ترجمه علی اصغر سعیدی، نشر مرکز، تهران.
32. لطفی، اسداله(1385)، ترجمه لمعه دمشقیه، انتشارات مجد، تهران.
33. محقق داماد، مصطفي(1388)، قواعد فقه: بخش مدني، جلد اول، مركز نشر علوم اسلامی، تهران.
34. معین، محمد(1377)، فرهنگ فارسی معین، جلد اول، نشر امیرکبیر، تهران.
35. موحد، محمدعلي(1381)، در هواي حق وعدالت، نشر كارنامه، تهران.
36. نوربهاء، رضا(1389)، زمینه حقوق جزای عمومی، انتشارات دادآفرین، تهران.
37. ولیدی، محمدصالح(1392)، حقوق جزای عمومی، جلد دوم، انتشارات دادگستر، تهران.
38. هابز، توماس(1385)، لوياتان، ترجمه حسين بشريه، نشر نی، تهران.
39. هاشمي نژاد، سیدعبدالکریم(1393)، مسائل عصرها، بی جا.
ب. کتب عربی
1. قرآن کریم
2. ابن ادريس، محمد(1420ه)، السرائر، موسسه نشر اسلامی، قم.
3. جبعی عاملی، (شهید ثانی) زین الدین(1414ه)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، جلد دوم و نهم، دارالعالم الاسلامی، بیروت.
4. حر عاملی، محمد بن الحسن(1419ه)، وسائل الشیعه، جلد یازدهم، داراحیاء التراث العربی، بیروت.
5. خمینی(ره)، سید روح الله(1368)، تحریر الوسیله، جلد اول و سوم، موسسه نشر اسلامی قم، قم.
6. خویی، ابوالقاسم(1418ه)، مباني تكمله المنهاج، جلد اول، انتشارات مطبعه الاداب، نجف.
7. سراج، محمد احمد(1414ه)، ضمان العدوان في الفقه الاسلامي، الموسسه الجامعيه للدراسات و التوزيع، بیروت.
8. طباطبائی، محمدحسین(1416ه)، تفسیر المیزان، جلد چهارم، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی و استاد محمد تقی مصباح یزدی، نشر بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی، قم.
9. طوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن(1416ه)، المبسوط، جلد هشتم، چاپ حیدری، تصحیح محمدباقر بهبودی، مکتبه المرتضویه، تهران.
10. عوجی، مصطفی(1992م)، القانون الجنایی العام، جلد دوم، مسئولیه الجنائیه، چاپ بیروت.
11. عوده، عبدالقادر(1416ه)، التشريع الجنايي، جلد اول، دارالكتاب العربي، بیروت.
12. فاضل هندی، محمد بن حسن اصفهانی(1409ه)، کشف اللثام فی شرح قواعد الاحکام، جلد دوم، انتشارات مکتبه آیه اله العظمی المرعشی النجفی، قم.
13. فخرالمحققين، محمد بن حسن(1389ش)، يضاح الفوائد في شرح مشكلات القوائد، جلد چهارم، موسسه اسماعیلیان، قم.
14. مکارم شیرازی، ناصر(1386)، برگزیده تفسیر نمونه تنظیم احمدعلی بابائی، جلد دوم، انتشارات دارالکتب اسلامیه، قم.
15. نجفی، محمدحسن(1418ه)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد چهل و یکم با تصحیح محمود قوچانی، دارالکتب اسلامیه قم، قم.
16. نجیب حسنی، محمود(1416ه)، شرح قانون العقوبات اللبناني ، دارالنهضه العربيه، بیروت.
17. محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن الحسن(1415ه)، شرایع الاسلام، جلد چهارم، انتشارات دارالهدی قم، قم.
ج.مقالات
1. پوربافرانی، حسن(1393)، مطالعه تطبيقي تجاوز از حدود دفاع مشروع (دفاع مشروع افراطي)، پژوهشنامه حقوق کیفری، شماره2.
2. حافظی، غلامرضا و مندنی، اسلام(1395)، مقايسه تطبيقي دفاع مشروع در قانون مجازات اسلامي 1370و 1392، همایش ملی جایگاه داوری ر حل اختلاف.
3. حبیب زاده، محمدجعفر و فخربناب، حسین(1384)، مقایسه عوامل موجهه جرم و عوامل رافع مسئولیت کیفری، فصلنامه مدرس علوم اسلامی، شماره3.
4. خدابخشی، عبدالله(1386)، جنبه های مدنی و کیفری دفاع مشروع، مجله تخصصی الهیات و حقوق، شماره 23.
5. سلیمی، صادق(1386)، نقدی بر موضع حقوق کیفری ایران در رابطه با دفاع مشروع، فصلنامه تحقیقات حقوقی آزاد، شماره1.
6. شریفی، محسن و همکاران(1392)، انتساب مسئولیت کیفری به اشخاص حقوقی در نظام کیفری ایران و انگلستان، فصلنامه حقوق، ش40.
7. شمس ناتری، محمد ابراهیم و عبدالله یار، سعید(1389)، دفاع مشروع و مباني مشروعيت آن، مجله مطالعات حقوقی، شماره2.
8. قاسمی حامد، عباس و خالدی، پری (1389)، پیشگیری از ورود خسارت به مصرف‌کننده کالای معیوب یا خطرناک در قوانین و مقررات جاری؛ مجله تحقیقات حقوقی، دوفصلنامه علمی پژوهشی، شماره51.
9. نژندی منش، هیبت الله(1393)، تأ ملي بر عوامل رافع مسئوليت كيفري در چارچوب اساسنامه ديوان بين المللي كيفري، مجله حقوقی بین المللی، شماره51.
10. نبی پور، محمد(1389)، شرایط مسئولیت کیفری در لایحه قانون مجازات اسلامی، مجله تعالی حقوق، شماره7.
د. پایان نامه ها
1. اعتمادی، علی(1379)، رابطه علیت در ارتکاب جرم، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
2. بهادری، عمار(1395)، دفاع مشروع و اقدامات پیشگیرانه از دیدگاه فقه و حقوق کیفری ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
3. حمزه نژاد قادی، عزت اله(1377)، پایان نامه، دفاع مشروع در قوانین موضوعه ایران مجتمع آموزش عالی قم.
4. خدایار، حسین(1390)، مبانی فقهی حقوقی دفاع مشروع، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع).
5. دسومی، خلف(1389)، مسؤلیت کیفری اشخاص حقیقی و حقوقی در حوادث ساختمانی از نظر حقوق و قوانین ایران، پایان نامه ای ارشد، دانشگاه ازاد اهواز.
6. رزم یار، فرزانه(1393)، تحولات دفاع مشروع در حقوق ایران با تاکید بر قانون مجازات اسلامی جدید، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم تحقیقات شاهرود.
7. عسکریان، عادل(1391)، بررسی قابلیت اعمال اصل دفاع مشروع در برابر تجاوز قریب الوقوع با تاکید بر دفاع پیشگیرانه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
8. مجیدی، سید محمود(1388)، تقریرات درس متون فقه جزائی، دوره کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد دامغان.

راهنمای خرید:
  • لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
  • همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
  • ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
  • در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
قابل ویرایش

بله

زبان

فارسی

تعداد صفحه

125 صفحه

حجم

200 KB

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “بررسی چگونگی تجویز دفاع مشروع بر فرض امکان فرار مدافع”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.